L’EPÒCA DE VENDEL

CAM.- A l’epòca medievala, lo nomenat periòde de Vendel (540-790) es l’edat que i aguèt tre lo periòde de la Migracion e l’edat Vikinga. Lo nòm foguèt causit pr’amor de la granda quantitat de vaissèls sepelits trobats al cementèri de Vendel, en Uppland.

Pasmens, es una epòca que daissèt pas gaire rèstas d’objèctes de metal o encara d’inscripcions de runas. Mas es plan rica en de rèstas animalas e d’objèctes de coure. Tanben es coneguda amb lo nòm de guldgubbar, pr’amor de las imatges e los rics cascos plan decorats, plan semblables a lo trobat en Sutton Hoo, en Anglatèrra.

Pendent aquel periòde, los suedeses comencèron a explorar los flumes de Russia, Ucraïna e Belarussia. Un nou sistèma d’escritura foguèt adoptat, lo Nòu Futhark. En mai d’aquò, sonque a coma fònts qualcunas sagas islandesas, lo mite de Beowulf e qualcunes escriches d’Euròpa meridionala. Los norvegians la nomenan Edat Carolingia e los daneses Edat Jove del Fèrre Germanica.

La fin de l’edat anciana

L’edat de Vendel comença aperaquí la casuda de Roma, quand l’aur venguèt rar e calguèt usar mai lo bronze. Las representacions figurativas venguèron mai simplas e abstractas. Upssala èra alara lo centre religiós e politic de l’epòca en Escandinàvia. Benlèu pr’açò i a tants tombèls en aquela region.

Cada dirigent aviá la sieuna pròpria armada amb de guerrièrs d’elit. Als tombèls foguèron trobadas de pècas d’escacs d’evòri d’origina desconeguda. Lo casco de Sutton Hoo es plan semblable als trobats a la nauta Uppsala,  Vendel e Valsgärde, çò demostrariá fòrça contactes demest los anglo-saxons e l’elit suedesa.

Segon los gòts, los suedeses avián la melhor cavalariá del continent. En qualcunas sagas, don’t la del rei Adils, es descrich lo combat a caval. Tanben lo libre de Beowulf, que parla de guèrra entre de suedeses e de getas (de jutes segon l’istoriografia anglesa). Una de las màgers batalhas d’aquela epòca foguèt la del lac Vänern.

Es una batalha nomenada en desparièras sagas norvegianas e tanben en Beowulf. Uèi se cre que se debanèt en l’an 530. En beowulf ne son descrichas las causas; lo rei suedés Ohthere moriguèt e los sieu fraire Onela usurpèt lo poder. Los sieus filhs Eanmund e Eadgils fugiguèron als país dels getas. Onela ataquèt aquel país amb la tòca d’aucir ambedós fraires. Beowulf alara decidiguèt ajudar Eadgil de tornar conquistar lo tron suedés. E i aguèt la batalha del lac Vänern.

A la Prosa d’Edda se parla d’una batalha sus lo glaç. A la Saga d’Ynglinga es dit que lo rei Eadgils luchèt cotra lo rei norvegés Áli hin upplenzki. Lo darrièr moriguèt e Eadgils ganhèt aital lo caval del darrièr. La saga d’Adils ditz, mai o mens, çò de meteis.

Aquò demostrariá l’importància de la cavalariá a la region a l’epòca. Lo casco d’Onela es plan semblable a d’autres tanben atrapats en Uppsala car fòrça cascos semblables foguèron trobats per l’arqueologia suedesa a Vendel, Valsgärde e Uppsala.