MANÈL PALEOLÒG IInd
CAM.- Manèl Paleològ IInd (1350-1425) foguèt una dels darrièrs emperaires de l’Empèri Bizantin. Tanben foguèt lo basilèu, çò es lo cap de la Glèisa Ortodòxa Grèga dempuèi l’an 1391 e fins a la sieuna mòrt en 1425. Foguèt plan remembrat pr’amor de la sieuna politica mas tanben pels sieus escriches teologics, considerats plan importants per rapòrt a la religion crestiana orientala.
Lo primièr còp que Manèl Paleològ comencèt a trabalhar coma politician foguèt l’an 1369, quora venguèt lo nòu Despòta de Tessalonica. Pas gaire après, en 1376, venguèt ja coemperaire après se conéisser que lo sieu fraire, Andronic IVn se revoltèt contra lo sieu paire Joan Vn. Aquesta situacion demorariá aital fins a l’an 1380, quora lo fraire foguèt perdonat pel paire.
Puèi, en 1385 tornèt a venir coemperaire après la mòrt del sieu fraire Andronic. En 1390 ajudèt lo sieu paire a luchar contra Joan IVn, lo nebot de Joan Vn. Sonque una annada puèi, Manèl Paleològ IInd venguèt lo nòu e unic emperaire de l’Empèri Roman (la nòva tendéncia actuala es los nomenar emperaires de l’Empèri Roman e pas de l’Empèri Roman d’Orient cossí èra estat dich fins ara pr’amor que l’Empèri Roman d’Occident fasiá ja gaireben 1000 ans qu’existissiá pas e doncas èra lo sol Empèri Roman que i aviá en aquela epòca).
Una nòva e grèva guerra
En 1394 lo soldan otoman Bajazèt Ir declarèt tornarmai la guèrra a l’Empèri Roman e envièt una armada dirèctament contra Constantinòble, que demorèt isolada del mond exterior après començar un prigond sètge militar sus la vila. Aquò provoquèt una granda famina a la vila e Manèl Paleològ IInd demanèt d’ajuda a Occident. Çò que pensava pas l’emperaire grèc es que capitariá, car lèu arrivèt la Crosada de Nicopòlis en 1396. Totun, la crosada capitariá pas militarament a l’ora de desfachar los otomans e calguèt que l’emperaire viatjèsse personalament a Occident en 1399 per demanar mai d’ajuda. Manèl IInd i demorèt quatre ans.
Mas la sòrt imperiala dependiá d’autres factors extèrns. En 1402 los Tamerlan envasiguèt Anatòlia e lo soltan otoman foguèt capturat. Puèi l’Empèri Otoman patiguèt una guèrra vicila e aquò salvèt los grèc durant divèrsas annadas. Aquò salvèt temporalament l’Empèri Roman d’una fin segura e encara balhèt cèrts avantages, car los grècs poguèron tornar a conquistar cèrts territòris fasiá de temps perduts. Un d’aqueles foguèt Tessalonica.
La patz amb los otomans demorèt fins a l’an 1422, quora lo filh de Manèl IInd, Joan VIIIIn paleològ, volguèt ganhar quicòm pendent la succession dels otomans. Los otomans trinquèron lo mur d’Examilion en 1423 e puèi comencèron un nòu sètge sus Tessalonica mas atanben sus Constantinòble.
La pression otomana sus la meteissa Constantinòble entraïnèt balhar Tessalonica als venecians, pr’amor que los grècs podián pas pus la defensar. Totun, Manèl IInd moriguèt en 1425. Los sieus succesors afirmèron qu’aviá pogut defensar l’Empèri durant mai de 34 ans. E, sonque pr’açò ja es considerat coma un dels darrièrs emperaires grècs pus importants de l’istòria d’aquel empèri.
Lo viatge a Occident
Manèl IInd tanben foguèt plan remembrat pr’amor del sieu viatge a Occident en 1366. Lo viatge comencèt per Ongria. Los sieus filhs Manuèl e Miquel tanben anèron amb Manèl IInd. Loís lo Grand d’Ongria, pasmens, demanèt lo cambiament de religion a l’emperaire se voliá èsser ajudat.
Quora tornavan d’Ongria sens capitar, foguèron arrestats en Bulgaria ont demorarián coma presonièrs fins a l’an 1367. Puèi foguèron los tres liberats. En aquela epòca Tessalonica èra lo segonda màger vila emperiala e Manel IInd n’èra lo despòta.
En 1369 tornèt a viatjar a Occident e cambièt la religion pel catolicisme. Amb aquò pensava que poiriá capitar mai a l’ora de menar d’ajuda militara per l’Empèri Roman. En 1370 es en Venècia. La sieuna maire aviá daissat los joièls imperials ailà en 1343. Los venecians li balhèron alara 30.000 ducats.
Manèl IInd aufriguèt l’illa de Tenedo als venecians per los joièls. Tanben demanèt 25.00 ducats e 6 baissèls de guèrra. Los venecians acceptèron, mas lo sieu filh Andronic, que demorava en Constantinòble coma regent, volguèt acceptar lo tractat. Sens los joièls e sens d’argent, Manèl II demorèt gaireben coma un presonièr en Venècia pr’amor qu’aviá pas nimai l’argent per tornar a Tessalonica.
Quora en 1371 los sèrbes patiguèron una òrra desfacha en Marizza, Manèl IInd conquistèt part del territòri sèrbe, que tornèt a venir grèc. Totun, puèi foguèt obligat a pagar tribut als otomans. En 1373 los grècs foguèron obligats a luchar en Anatolia. Lo sieu filh Andronic se revoltèt contra los otomans mas lèu foguèt fach presonièr. Foguèt alara que Manèl IInd Paleològ tornèt a venir coemperaire.
En 1376 los genoveses liberèron Andronic, que demanèt una armada als otomans per conquistar Constantinòble. Los otomans recebèron per aquela armada la vila europèa de Gallipòli. Lo sètge demorèt 32 jorns. A un costat i aviá l’armada d’Andronic, lo sieu fraire. Darrièr dels murs de la vila Joan e Manèl, paire e filh. Andronic poguèt dintrar dins la vila e arrestèt lèu la familha imperiala grèga.
En 1379 la familha de manèl IInd poguèt se liberar e aufriguèt als otomans la vila grèga de Filadelfia, la darrièra vila grèga en Anatolia. Los otomans foguèron d’acòrd e lor donèron una armada per conquistar Constantinòble. Los venecians tanben ajudèron a paire e filh amb una flòta.
En julhèt d’quel an paire e filh dintravan en la capitala imperiala e Andronic fugiguèt. Mas alara comencèt una òrra guèrra civila grèga, que demorèt fins a 1380. L’acòrd de patz final includissiá reconéisser tornarmai Andronic coma ereitièr al tron imperial grèc.
Tornarmai en Tessalonica
En 1382 Manèl IInd tornèt a la vila de Tessalonica coma despòta de la meteissa. Lèu ataquèt los otomans, e una annada puèi conquistèt la vila otomana de Serres. Los otomans menacèron Manèl e li demanèron la vila de Tessalonica. Lo sètge comencèt en octobre d’aquel de 1383.
Mas los otomans poguèron pas la conquistar fins a l’an 1387. Manèl IInd fugiguèt a l’illa de Lesbos. Pauc après recebèt la notícia de la mòrt del sieu fraire Andronic. Lèu tornèt a venir ereitièr imperial. Mas la pression otomana venguèt màger dempuèi l’an 1400. Dempuèi alara Manèl IInd assajèt de contunhar la patz amb los otomans.
En 1390 encara lo reirefilh de l’emperaire Joan ataquèt Constantinòble amb una armada otomana. E poguèt dintrar dins la vila e arrestar l’emperaire. Sonque l’arribada de Manèl IInd poguèt lo salvar de la prision.
Mas los otomans exigiguèron a paire e filh luchar al sieu costat pendent lo sètge de la vila de Tessalonica, que lèu foguèt conquistada pels otomans. L’Empèri Roman demorèt sens cap territòri en Anatolia. Fasiá mai de 1000 ans qu’aquò non se debanava. Lo còp foguèt grèu pel Paleològs.
En 1391 Joan Vn moriguèt e Manèl IInd foguèt coronat emperaire. L’empèri Roman demorava coma un estat vassal dels otomans. Manèl aviá alara 40 ans. Un quatren de la vila demorèt pels mercadièrs otomans.
En 1393 lo soldan otoman cridèt totes los sieus vassals crestians a Serres per los aucir : Manèl IInd mas tanben Teodor Ir, despòta de Morèa, Costantin Dragaš, Joan VIIIn e lo rei sèrbe Stefan IIIn. Amassa descobriguèron la tòca finala del soltan. Manèl IInd, pasmens i envièt una delegacion. Mas lo soltan otoman los auciguèt pas. Pas gaire après, en 1395, Manèl IInd demanèt a Occident una crosada per salvar l’empèri.
La crosada, totun, capitèt pas. Foguèron amassats 100.000 occdidentals que foguèron dirigits pel rei ongrés Segismund. E que patiguèron una òrra desfachia al prat batalhièr de Nicopòllis, ont i moriguèt gaireben una tresena part de los crosats.
Entre los ans 1397 e 1398, Manèl IInd envièt delegacions a Roma, Anglatèrra, França, Aragon e Moscovia per demanar d’ajuda militara. Foguèt creada una nòva crosada e lo rei de França envièt 12.000 franceses e occitans per luchar amb los grècs.
Foguèt alara quora Manèl IInd se n’anèt a Occident per demanar mai d’ajuda reala. En 1440 ja èra al nòrd d’Itàlia. Puèi se n’anèt a París. Totun, los franceses volguèron pas participar pas en una nòva crosada. Manèl IInd se n’anèt alavètz a Londres. Enric IVn, rei e duc d’Aquitània aufriguèt d’ajuda economica a l’emperaire grèc mas poguèt pas enviar jamai cap òme a luchar.
Manèl IInd tornèt a París en 1401 e demorèt 2 ans en tot negociar amb lo Comte de Barcelona, lo rei de Portugal e los papas de Roma e d’Avinhon. Pas cap d’ajuda arribèt. Alara arribèt la notícia que lo soltan otoman èra presonièr de Tamerlan. Aquò entraïnèt la tornada de Manèl paleològ a Constantinòble.
Après lo Tractat de Gallipòli (1403), l’empèri daissava d’èsser vassal dels otomans. E Tessalonica tornèt a venir bizantina. Los otomans pòguèron aital recebre la reconeissença del nòu soltan otoman Soliman.
La guèrra civila otomana balhèt qualcunas annadas de patz a l’empèri. Amb la tòca d’aver mai de patz arribèt la volontat de maridar lo sieu filh amb la filha del duc moscovita. Un matrimòni celebrat en 1414. E foguèt tornat a bastir lo mur d’Examilion per premanir l’empèri d’una nòva ataca otomana.
Los otomans, fin finala, ataquèron tormai l’,empèri. Comencèron tornarmai un sètge en Constantinòble mas tanben en Tessalonica. E, pel primièr còp a la region, utilizèron de canons. Mas los grècs poguèron resistir e los otomans abandonèron lo sètge après una òrra lucha als murs de la vila.
En 1423 aprés balhar Tessalonica als venecians, manèl II patiguèt dos ictus. En 1422 foguèt signada la patz, tornarmai, amb los otomans. L’Empèri tonrèt a se premanir per una nòva guèrra amb los otomans quora Manèl IInd paleològ moriguèt en 1425. Lo nòu emperaire foguèt lo sieu filh Joan VIIIn Paleològ.
Manèl IInd foguèt mai qu’un emperaire, car foguèt tanben escrivan, filosòf e poèta. Daissèt un cèrt fin de poesias e dos tractats, un de teologia e l’autre de retorica. La sieuna òbra pus importanta foguèt « Dialòg amb un persan », una òbra filosica ont afirmava que, sovent, la rason sonque pòt èsser impausada amb l’espada. Mai enlà d’quel libre foguèt un òme plan cultivat (plan mai que la majoritat) e que totjorn foguèt fisèl a la sieuna familha e a l’Empèri. Benlèu pr’açò es estat considerat coma un plan bon emperaire grèc en aquela epòca. Una epòca que finiriá en 1453 e doncas que fa de Manèl IInd benlèu un dels melhors emperaires bizantins pr’amor de las tras que nautas dificultats geograficas, politicas, socialas, religiosas e militaras d’aquel moment.
