LOS CATALANS AL LEVANT (1)
Christian Andreu.- Un episòdi fòrça desconegut de la primièra crosada al Levant, a mai de la tras qu’importanta preséncia d’aumens doas armadas occitanas (una dirigida per Raimond IV de Tolosa e l’autra per Guilhèm X d’Aquitània) es la preséncia de nòbles catalans amb lors armadas en aquela lonhana guèrra. Dos destacats nòbles catalans, entre d’autres, son de soslinhar: Ramon Berenguièr III, Comte de Barcelona, Girona, Osona, Provença e Cerdanha, que moriguèt ailà e Guilhèm III Jordan, Comte de Berga, Cerdanha e Conflent, mòrt tanben en aquelas tèrras pauc aprés la conquista de la vila de Trípol.
Sa preséncia al costat de centenats d’autres nòbles en tèrras del Levant confirma un fach benlèu universal que se passèt a l’epòca: la noblesa catalana tanben ausiguèt la crida papala per liberar Jerusalèm maugrat aver la frontièra amb los musulmans a pas gaire quilomètres al sud. E maugrat que lor nombre foguèt militarament tant important coma lo d’autras armadas (l’occitana), foguèt la resulta (fòrça viatges) d’un desir de veire perdonadas lors fautas pel papat.
Guilhèm III , que puèi seriá nomenat Jordan pels crosats pr’amor que recebèt lo baptisme en aquel fluvi (e nomenat pels musulmans coma al-Cerdani) foguèt un dirigent important dins l’armada occitana de son oncle Raimond IV de Tolosa. Cal pensar qu’aviá amb el una armada pro importanta. Se non, poiriá pas èsser estat nomenat apuèi la mòrt de Raimond IV, Comte de Trípol, coma nòu dirigent de l’armada occitana, apuèi la mòrt del comte tolosan, son oncle. Aital es conegut per l’istoriografia internacionala (franc de, curiosament, la catalana e la francesa), pr’amor que foguèt l’òme que finiguèt lo sètge de Trípol e conquistèt aquela vila apuèi d’annadas de sètge.
L’expedicion al Levant
Per ansin, Guilhèm III de Cerdenha (1079-1109), que tanben foguèt Comte de Berga e de Conflent des de 1095, foguèt filh del comte Guilhèm Raimond de Cerdanha e Sancha de Barcelona (filha de Raimond Berenguièr I de Barcelona e d’Almodís de la Marcha) e doncas felen del Comte de Barcelona. La sieuna istòria abans la crosada es brica coneguda franc dels títols qu’aguèt coma nòble. Totun, en 1096 decidiguèt amassar una armada als territòris de Cerdanha, Berga e Conflent e anar al Levant amb son oncle Raimond IV de Tolosa (qu’èra sonque miei fraire de Sancha). La causa es pas encara uèi coneguda.
Pauc aprés arribar al Levant cambièt son nom pel de Guilhèm Jordan (benlèu tanben voliá èsser perdonat pel papat per quicòm qu’aviá fach abans) e luchèt amb la sieuna redusida armada d’òmes de Cerdanha, Berga e Conflent al costat de l’armada de son oncle Raimond, qu’aviá la tòca de la conquista de la vila de Trípol (èra comte d’aquela vila sens l’aver encara conquistada!).
Apuèi la conquista d’Antioquia farà costat a Raimond IV de Tolosa en defensa de l’Empèri Bizantin, que demanava la vila per de rasons istoricas, contra Boemond de Tarent, que la voliá per el meteis. La crisi entre ambedoas armadas crosadas (dont la de Guilhèm III de Cerdanha) arribarà lèu a una guèrra dubèrta car aprés la conquista de la vila de Maarat en genièr de 1099 los òmes de Boemond de Tarent raubaràn la majoritat del botin e daissaràn pauca causa a l’armada occitana e catalana.
Maugrat que la crisi arribèt pas a una guèrra entre ambedós nòbles, Guilhèm III de Cerdanha marcharà a conquistar la vila d’Arqa pauc puèi. En febrièr de 1099 es al costat de Raimond IV de Tolosa quora la comte occitan conquistèt lo castèl de Tortosa de Siria, que serà lo nòu quartièr general de crosats catalans e occitans.
Dempús la conquista de Jerusalèm, en mai de 1099, los divèrses nòbles crosats començan a aver de títols nòbles al Levant. Es lo cas de Boemond de Tarent, que serà nomenat Prince d’Antioquia o de Baldoin de Bolonha, nòu Comte d’Edessa. Fin finala, per de rasons encara per esclarzir istoricament, los crosats causison Godefroy de Bouillon coma nòu rei de Jerusalèm e pas a Raimond IV de Tolosa.
L’ora de Guilhèm III de Cerdanha
En 1102 Raimond de Tolosa, qu’a ja solament 300 òmes dins son armada occitana, es nomentat Comte de Trípol apuèi tornar a conquistar Tortosa (reconquistada tornarmai pels musulmans en 1101). Guilhèm de Cerdanha e l’armada crosada catalana participarà en la conquista del pòrt de Gibelèt, situat al sud de Trípol en 1104. Per o far auràn l’ajuda del genovés Ugo d’Embriaco, qu’ajudarà los crosats catalans e occitans amb una flòta de galeras genovesa. L’ora del comte catalan èra arribada pr’amor que lo Comte de Tolosa morirà en febrièr de 1105 e l’armada occitana e catalana demorariá temporalament sens cap.
Maugrat que l’istoriografia tradicionala acusèt Guilhèm II de Cerdanha de conquistar lo poder sul Comtat de Trípol sens jogar net, de cercaires alemands confirmèron qu’apuèi la mòrt del sieu oncle Raimond foguèt causit coma nòu comte per la majoritat de nòbles catalans e occitans, çò es per proclamacion generala. E benlèu se passèt pr’amor de l’importància de l’armada catalana en aquel moment mailèu que non per èsser nebot de Raimond. La promesa, totun, foguèt qu’o seriá fins que lo pichon filh de Raimond IV, nascut en 1104, seriá nòu comte quand vendriá màger d’edat Alfons Jordan.
Raimond IV de Tolosa ja aviá un filh a Tolosa, l’eiretièr del comtat, Bertrand. Pasmens, aprés la mòrt del comte, lo filh causit per èsser nòu comte tolosan serà Alfons Jordan e pas Bertrand. Sens cap títol en Occitània, Bertrand amassarà una armada genovesa e marcharà vèrs Trípol per reclamar un títol qu’el considerava pròpri. E declararà lo Comte de Trípol, Guilhèm III Jordan, son enemic mortal.
L’istòria del sètge de Trípol, que tombèt en mans crosadas en 1109, es una istòria complèxa (pr’amor que i participèron de crosats d’Euròpa tota al costat de crosats catalans e d’occitans a mai de genoveses amb Bertrand) e longa, e cal mai espaci per ne poder parlar plan. Totun, apuèi sa conquista, una sageta aucirà lo comte de Trípol, Guilhèm III, en 1100. Totes acusaràn Bertrand mas aqueste poguèt conquistar lo títol de Comte de Trípol aprés l’assassinat del Comte de Cerdanha. Çò que se debanèt aprés la sieuna mòrt amb l’armada catalana crosada es un fach istoric qu’encara a de besonh d’estudis mai prigonds. Qué se passèt amb lors òmes ?
Cossí que siá, foguèt una participacion importanta, que demòstra com un comte d’un pichon estat catalan, la Cerdanha, venguèt comte al Levant d’un dels estats crosats pus poderoses, lo Comtat de Trípol entre 1105 e 1110. La presència doncas de catalans pendent la primièra crosada cristiana al Levant foguèt pas doncas un afar mendre e o seriá pas tanpauc quand i tornariá l’armada del Comte de Barcelona Raimond Berenguèr III.
