LA POLITICA EXTERIORA DE GRANADA
CAM.-La majoritat de la darrièra epòca politica del reialme musulman de Granada aguèt coma caracteristicas principalas la guèrra, la desintegracion politica e la fauta de coesion sociala. Per ansin, e al long dels sègles XIV e XV Granada demorèt econòmicament dependenta dels genoveses e, politicament del Reialme de de Castilha, çò qu’entraïnariá la fin de la sieuna independéncia, fin finala, en 1492.
Per ansin, cal brembar que Granada solament poguèt subreviure politicament pendent lo sègle XIV pr’amor de la lucha politica que visquèt lo reialme vesin, Castilha. E lo reialme nazarin de Granada poguèt viure un pauc mai mercès a la crisi de la monarquia castelhana que, entre la fin del sègle XIV e començament del sègle XV assajèt pas de crosar la frontièra granadina, fortament defenduda per las cadenas montanhosas de Ronda e Elvira.
Foguèt, maugrat la menaça permanenta castelhana del nòrd e la marroquina del sud, un periòde de grand trabalh cultural e ne son una mòstra los escrichs literaris del visir granadin Ibn al-Jatib, òme de govèrn, al còp que poèta culte, o las divèrsas bastidas de l’Alhambra, lo palais reial granadin, situadas al torn del Pati dels Leons.
Lo sultan Muhammad V regnèt entre 1354 e 1359 e tanben entre las annadas 1362 e 1391 e balhèt un periòde de creissença economica e estabilitat sociala al reialme de Granada coma fasiá de temps que se coneissiá pas. La causa dirècta ne foguèt l’aligança temporala, ara amb Castilha, ara amb Aragon, ara amb Marròc. La crisi politica que visquèt Castilha aprés l’assassinat del rei Pèire I per Enric de Trastamara foguèt profiechat pel sultan de Granada per conquistar encara las vilas d’Algeciras en 1369 e apuèi la vila de Ronda, conquistadas a Castilha.
Marròc tanben èra l’enemic
Contrariament a çò que se pòt pensar, per Granada lo reialme del Marròc tanben èra considerat coma un estat vesin enemic. Aital, lo monarca de Granada, quand aquel país tanben patiguèt una crisi politica grèva dins son govern, conquistèt Gobraltar, qu’encara èra la darrièra vila que los sultans del nòrd d’Africa avián en Euròpa. Puèi comencèt una longa aliança militara amb Tlemcen (Argeria) e Tunis, amb la tòca d’arrestar politicament e encara assajar d’isolar Marròc a nivèl internacional. Pr’aquò far, comencèt una tras que bona amistat politica amb Egipte.
Totun, la crisi politica e sociala tanben arribèt, fin finala, a Granada, e lors efièchs economics e socials entraïnèron, a long terme, la fin de l’independéncia politica del reialme de Granada. Tot comencèt en 1391, quand una prigonda crisi economica menacèt tota la coesion sociala e politica d’aquel reialme. La causa n’èra lo poder economic dels genoveses als pòrts de Granada. Lo país produsiá pas de noiridura e los produches qu’exportava podián pas girar la balança comerciala granadina. Aquò provoquèt una economia flaca e dependenta de l’exterior, sustot amb la noiridura (qu’arribava a travérs de Castilha). Quand la crisi venguèt pus grèva i aguèt una revòlta de la noblesa e del pòble pr’amor dels impòstes.
En 1462, a mai, Granada perdèt Gibraltar e Archidona e calguèt pagar annadièrament fòrça argent a Castilha per l’inquietar pas tornarmai. Un dels darrièrs sultans, Abu-l-Hasan Ali (1464-1485) facièt una vertadièra guèrra civila e calguèt coronar son filh, Abu Abd Allah Muhammad (tanben conegut pels cristians amb lo nom de Boabdil) coma nòu monarca per la finir. Foguèt lo moment just per Castilha per atacar. En 1482 Isabel de Castilha declarèt la guèrra al reialme de Granada. Maugrat que la lucha foguèt crudela e longa, Boabdil poguèt pas resistir e quand tombèt lo capluòc, dètz ans aprés, en 1491, finiguèt un dels reialmes pus longs politica e culturalament que i aguèt dins l’Euròpa medievala.
