LA FRONTIÈRA NÒRD-ORIENTALA D’AL-ANDALUS

CAM.- Aperaquí lo sègle XIen la frontièra politica e militara nòrd-orientala d’Al-Andalus venguèt mai o mens permanenta. Cambiariá pas gaire fins al sègle XIIIen e aquò aguèt coma causa principala la flaquesa militara e, mai que mai, demografica, dels estats crestians que i aguèt pendent aqueles dos sègles a l’autre costat de la frontièra .

Al-Andalus demorèt, a l’epòca, devessit en çò que los istorians coneisson coma pichons territòris autònoms, nomentats, de taifas. La taifa de Tortosa, per exemple, situada, justament, a la frontièra amb los comtats catalans, foguèt governada per Nabil (Lalïb Al-Amirï al Fata) que dirigiguèt lo territòri demest 1015 e 1035 e encara entre 1058 e1061. Nabil tanben annexèt la taifa de València (1018-1021). Sonque aprés cèrts problèmas economics e militars, liurèt Nabil aquela taifa a la familha dels Banü Hüd, que dirigissián alavètz la taifa de Saragossa.

La frontièra nòrd-orientala de Saragossa èra la taifa de Lhèida, dirigida per Suleyman ibn Muhammad ibn Hüd, que conquistèt, al sieu torn, Saragossa, en 1039, e governèt ambedoas taifas fins a l’annada 1046. Prèp de la siá mòrt, Sulayman devessiguèt tornarmai la taifa demest los sieus filhs; balhèt Saragossa a Abü Ga´far Ahmad al Muqtädir, Lhèida a Yüsuf al-Muzaffar, Calataiud a Muhammad, Tudela a al-Mundir e Osca a Lubb. Mas lo primièr d’aqueles, al-Muqtädir, conquistèt, pauc a cha pauc, las autras taifas e mai encara, pr’amor que tanben conquistèt Tortosa en 1061 e Dénia en 1076. Quora moriguèt en l’an 1082, la taifa mai nòrd-orientala d’Al-Andalus tornèt a èsser devessida demest los sieus filhs e Lhèida, Tortosa e Dénia venguèron a mans de Mundir al-Hägid Imad al-Dawian e Saragossa venguèt dirigida per Yüsuf ibn Ahmad al-Mu´tamin.

De pichons cambiaments intèrns de frontièra

En 1065 al-Ma´mün de Toledo conquistèt València e Tortosa (1059). Lhèida e Tortosa venguèron a èsser dirigidas per Abu Ga-far Ahmad al-Muqtadir ibn Hüd de Saragossa. De part crestiana, aqueles territòris sonque patiguèron l’ataca del Cid castelhan, qu’assajèt de conquistar Tortosa e Dénia abans de luchar contra lo meteis comte de Barcelona.

Avifilel, alcaid de la taifa de Lhèida, participèt en una campanha contra los cristians que i aviá a l’autre costat de la frontièra musulmana. La tòca èra punir e pacificar aqueles pichons nòbles (comtes) catalans pendent un cèrt temps. Mas los comtes catalans, dirigits pel comte de Barcelona Raimond Berenguièr IIIen, poguèt los desfachar en Martorell en 1114. Se aràbis e berbèrs avián pogut fins alara lançar d’expedicions de puniment contra los catalans aisidament e arribar fins a la meteissa Barcelona, ara demorava clar qu’aquò seriá pas pus possible mai enlà del territòri qu’uèi es Tarragona.

Aperaquí l’an 1120, la taifa de Lhèida, dirigida per Avifilel, signèt un tracta de patz amb lo comte barcelonin per arrestar una guèrra màger. E los nòbles catalans comencèron a recebre d’argent d’arabis e berbèrs en escambi de patz. En aquela epòca la taifa de Lhèida sonque aviá ja la val del Sègre e los musulmans decidiguèron comprar la patz amb los cristians catalans. Aquò durariá decadas.

La situacion començava a cambiar lèu en aquela epòca. Los catalans èran de mai en mai poderoses militarament, e en 1149 conquistèron la vila de Tortosa, qu’aviá resistit sègles, contra los occitans primièr, e los catalans aprés (aquò se debanava aital dempuèi aumens lo començament del sègle IXen). Sonque una annada aprés, lo darrièr dirigent musulman de la taifa de Lhèida, al-Muzaffar, liurèt la vila e tota la taifa als comtes Berenguièr IVen de Barcelona e Ermengòl VIen d’Urgèl. Aprés aquela importanta conquista crestiana, los nòbles catalans decidiguèron recebre d’argent (e doncas aver de patz) fins al començament del sègle XIIIen quora, amb lo jove comte barcelonin Jacme Ier, comencèron l’assaut final abans de la conquista de la taifa vesina de València.