BELIBASTA, LO DARRIÈR PERFIÈCH CATAR
Francesc Sangar.- Guilhèm de Belibasta es considerat coma lo darrièr Perfièch Catar (una sòrta de prèire dins la Comunautat dels Bons Òmes e Bonas Femnas), mas la siá vida foguèt una de las mai apassionantas e interessantas de l’Edat Medievala. E moriguèt ara fa 700 ans, lo 24 d’octòbre de 1321.
Nasquèt cap a l’an 1280 a la vila de Cubièra, a la comarca del Rasés. L’an 1306 auciguèt Bertomieu Garnièr, un pastor vesin de Vilarroja de Termenés, que segon explica l’istòria, menaçava Belibasta e la siá familha per de rasons personalas. Foguèt jutjat e declarat colpable, mas atenguèt de fugir en tot abandonar la siá femna e almens un filh.
Pendent la sieuna fugida, trobèt d’ajuda dels Bons Òmes, e venguèt un cresent de la fe catara, en venent quitament perfièch. Foguèt ordenat a Rabastens per Felip d’Alairac, amb qui decidiguèt de predicar las siás cresenças per las vilas de la region.
Guilhèm e Felip foguèron detenguts e empresonats a Carcassona, ont èran abitualament transportats los presonièrs de la region, per èsser jutjat coma erètges, e per que acompliguèsse la sieuna senténcia d’assassinat. Mas tornarmai Belibasta atenguèt de fugir de la preson, ajudat per un vigilant de la preson que li aviá demandat d’ajuda per guarir la siá filha. Los Bons Òmes avián la reputacion de conéisser plan las malautiás e lors garisons.
L’arribada al País Valencian
Arribèt fin finala, coma fòrça autres catars anteriorament a las tèrras catalanas, ont las persecucions contra los Bons Òmes èran pas tan contunhas, e s’establiguèt a la localitat valenciana de Morella. En aquel temps, lo Reialme de València aviá de besonh de populacion crestiana coma arma per arrestar un possible assag musulman de conquistar lo territòri, anexat a la Corona d’Aragon pel rei Jaume I solament 80 ans abans.
Ailà, al Maestrat valencian, Belibasta trobèt una importanta comunautat de Bons Òmes, que volián bastir una nòva Jerusalèm en aquela comarca. Fin finala, Belibasta s’establiguèt a Sant Mateu, mas per dissimular la sieuna condicion de perfièch e pas patir de represalhas, acordèt amb Raimona Piquièr, una autra Bona Femna, far veire qu’èran maridats (condicion falsa).
Mas Raimona se demorèt embarassada, e los perfièchs devián manténer una castetat totala. Per dissimular lo sieu “pecat”, Belibasta maridèt Raimona amb un pastor amic sèi, tanben Bon Òme, Pèire Maurin, qu’èra fugit tanben de las persecucions e proveniá de la vila occitana de Montalhon, fòrça punida per l’Inquisicion catolica. Pèire Maurin venguèt lo “paire de la creatura”, mas Belibasta èra gelós del sieu amic e de l’intimitat que manteniá amb Raimona, e decidiguèt anullar aquel matrimòni e enviar a las montanhas tornarmai Maurin.
L’an 1321 la comunautat de Sant Mateu recebèt la visita d’Arnaud Sicre, que aviá de besonh d’ajuda pr’amor qu’una tanta sieuna, prèpa a la mòrt, voliá recebre lo “consolamentum”, l’unic sacrament impartit pels Bons Òmes. Belibasta decidiguèt de partir amb Sicre per administrar a la vielha aquel sacrament, mas èra una trapèla. Sicre, aviá acordat amb l’Inquisicion catolica lo liurament de Belibasta. A la localitat catalana de Tírvia foguèt denonciat per eretge e fugitiu, e empresonat a la vila vesina de Castellbò.
A Carcassona foguèt jutjat per l’evesque de Pàmias, Jacques Fournier, qui d’ans après seriá lo Papa Beneset XII. Mas malastrosament, aquel còp atenguèt pas de fugir, e moriguèt al fuòc lo jorn 24 d’Octòbre de 1321 a Vilarroja de Termenés.
Abans de morir, ditz la tradicion que Belibasta prononcièt una profecia, que disiá que “d’aicí a 700 ans lo laurièr reverdirà”. Lo laurièr èra una metafòra de la fe dels Bons Òmes e las Bonas Femnas.
Per la sieuna vida (trincar lo vòt de castetat, assassinat, de messorgas…) fòrça còps s’a comentat que Guilhèm de Belibasta foguèt pas un exemple de Perfièch Catar, mas podèm pas negar que la sieuna vida foguèt fòrça interessanta.
