L’INVASION FRANCA DE PROVENÇA (739)

Christian Andreu.- I a de còps que los grands eròis d’una nacion pòdon plan èsser de vertadièrs monstres per una autra. A l’epòca medievala ne trapam plusors exemples e un d’aqueles ne poiriá èsser plan Carles Martèl, Duc d’Austràsia, que decidiguèt conquistar la Provença independenta dempuèi l’an 736. Quand la conquista d’aquel país foguèt finida, sonque i demorava de sang e cendre pertot e mai d’un istorian confirmèt que lo chaple de l’armada de Martèl suls provençals foguèt òrre.

Per ansin, en tot adoptar un vejaire contrari al de la majoritat d’istorians franceses qu’encara uèi considèran que foguèt lo grand campion dels francs, cal benlèu, se volèm èsser mai objectius a l’ora d’escriure istòria, considerar aquel sobeiran de fach (pas de drech) dels francs coma un dels piègers enemics de la populacion aquitana e tanben provençala, un fach aquel, sovent desbrembat.

Per ansin, e coma confirmèt Claudi Delpla, professor del Licèu de Fois, dins l’òbra Istòria d’Occitània, dirigida per Andreu Armengaud e Robèrt Lafont, l’ataca de Carles Martèl a Borgonha e puèi a Provença comencèt en l’an 736. Caliá enfonzar de biais definitiu çò qu’èra lo màger problèma politic dels francs en aquela region, lo principat independent del Duc Mauront. L’armada franca de Martèl arribarà lèu fins a Arles e Marselha e lèu i aurà plusors chaples demest la populacion radicalament contrària a la preséncia e conquista dels francs.

La soleta manièra de finir aquela actitud ostila dels provençals a l’arribada dels francs sonque poirà èsser a solucionada a travèrs de la creacion de divèrses comtats qu’ara auràn titulars francs. Aital, la revòlta poirà, pauc a cha pauc, èsser finida, mas sonque a nivèl local.

Totun, que i aurà una vertadièra revòlta nacionala provençala contra los francs, malgrat lo contraròtle nòu dels comtes francs arribats amb l’armada de Carles Martèl. E la noblesa provençala serà al costat del pòble provençal en tot luchar, tornarmai, contra los francs. En mai d’aquò, los nòbles provençals signaràn un pacte d’aliança amb Yusuf, governador arabi de Septimània, fins alavètz territòri dels gòts. Per aquò arribaràn de soldats arabis e berbèrs a las vilas d’Arles, d’Avinhon e encara d’autras sus la riba drecha del Ròse, per protegir Provença dels francs.

La nòva aliança

Lo Duc Mauront reviscolarà doncas l’aliança d’Odon, rei D’Aquitània amb los arabis, mas encara arribarà mai enlà en tot assajar de fondar un estat tolerant amb totas las religions, ont d’arabis e de berbèrs seràn considerats coma d’amics.

La responsa militara de Carles Martèl a aquel fach serà tarribla; en 737 conquistarà Avinhon e la populacion d’aquela vila provençala patirà un òrre chaple. Puèi, assajarà de conquistar Septimània tota. Malgrat que poirà pas dintrar dins Narbona, destruïrà una armada araba e berbèra prèp del riu Bèrra. Aprés, brutlarà Besièrs, Agde, Magalona e Nimes.

Carles Martèl voliá amb aquò enviar un messatge clar a la populacion provençala; las vilas amigas dels arabis patiràn l’ataca de l’armada franca. Mas tot aquò sonque entraïnarà un reviscolament de la revòlta provençala contra los francs. Que poiràn pas contunhar mai endavant l’avança sens l’ajuda d’autras nacions.

Alara Carles Martèl demandarà d’ajuda als lombards italians. Sonque entre francs, d’un costat, de de lombards, de l’autre, poirà Carles Martèl conquistar Provença. La revòlta de la populacion provençala foguèt doncas granda, giganta. E sonque amb l’ajuda militara d’una autra nacion pogueren los francs conquistar, fin finala, Provença. Pas d’un autre biais.

“Provença patirà la dintrada dels francs a travèrs de la val del Ròse, çò afirmèt Delpla. E a travèrs dels Alps arribèron los lombards, que destrusiguèron totalament Cimiez. La guèrra durarà fins a l’annada 739. Mas fin finala, Carles Martèl destruïrà totalament la volontat de resisténcia dels provençals, amb l’ajuda de son fraire Childebrand.”

Fin finala, lo ducat independent de Mauront morirà quand los arabis, amics e aliats dels provençals, pogueren pas pus resistir los francs e los lombards. E tornaràn a crosar lo riu Ròse per fugir. Lo país que daissaràn los francs aprés conquistar Provença serà un país desolat, brutlat e chaplat. E qu’aurà de besonh fòrça ans per poder se recuperar.

“Lo comèrci plan viu de vilas coma Marselha o Nimes, çò apondèt Claudi Delpla, patirà d’un biais òrre. Sonque la mar demorarà jos contraròtle dels arabis e pas dels francs. La Provença conquistada pels francs serà una tèrra sens contraròtle pròpri e sens istòria”.

D’autres istorians encara confirmèron que la Provença de 739 necessitarà mai d’un sègle per poder veire lo país amb pro fòrça per se revoltar tornarmai contra los francs que l’avián conquistada. Mas Provença o tornarà far amb Fularadi, en 843. D’istorians coma Agustin Thierry encara escriguèron que “Carles martèl foguèt lo conquistaire de l’istòria e pas l’eròi d’Aquitània o Provença”. Mai lèu tot çò de contrari. Mas l’istòria totjorn ajuda a remembrar que çò que foguèt bon per qualques unes o foguèt pas per d’autres. Un fach que cal totjorn tanben remembrar. Malgrat l’istòria qu’escriguèron aqueles conquistaires.