LA BATALHA DE CALAF (1464)
CAM.- La batalha de Calaf (1464) aguèt luòc lo 28 de febrièr d’aquel an entre los vilatges de Prats del Rei e Calaf, a Catalonha. Aquela Catalonha governada per la Diputacion del General e qu’aviá declarat que Catalonha aviá un nòu Comte de Barcelona, Pèire de Portugal en tot desseparar-se politicament de la corona d’Aragon.
Calaf foguèt una victòria importanta per l’armada reiala al servici del rei d’Aragon, Joan II. D’efièch, e malgrat que las armadas èran fòrça parièras en çò que tòca al nombre de guerrièrs, los catalans perdèron la batalha e lo meteis Pèire de Portugal fugiguèt pendent la nuèch.
D’aragoneses e de valencians avián 60 cavalièrs a mai de 600 òmes mai de cavalariá. L’infantariá, per contra, foguèt pas tan fòrta, car sonque i aviá un pauc mai de 1.000 soldats. Al costat catalan i aviá 130 cavalièrs e gaireben 500 òmes de cavalariá. L’infantariá catalana, pasmens, foguèt màger que la de l’armada de Joan II car i avián mai de 2.000 òmes d’infantariá.
La contrataca catalana
Aprés la conquista de Vilafranca del Penedés en agost de 1464, Pèire de Portugal, nomenat nòu sobeiran de Catalonha, decidiguèt començar una contrataca e assajar d’arrestar l’avanç de Joan II. Una armada foguèt amassada a Barcelona per aquò far. E foguèron enviada de camin a primièra linha. Quora foguèt conegut que l’armada aragonesa aviá coma tòca la vila de Cervera, l’armada catalana sortiguèt de la vila de Vich. D’espions avián confirmat que dirigissiá l’armada lo meteis prince Ferran, eretièr del reialme.
L’armada catalana aviá causit la vila de Vich coma quartièr general e aviá de nòvas partidas d’infantariá (de portugueses mas tanben de borgonhons). Totes los dirigents catalans èran en aquel moment amb l’armada, dont Pèire d’Eça, Beltran e Joan d’Armendáriz, a mai del Comte de Palhars, Guerau de Cervelló, lo baron de Cruïlles, lo vicecomte Rocabertí e lo vicecomte de Roda.
Del costat aragonés e valencian, l’armada reiala èra dirigida pel Comte de Prades e lo sieu filh, Joan Ramon Folch IIIn, Enric d’Ampúries, l’arquevesque de Tarragona, lo Comte de Módica e Bernat Huc de Rocabertí, La batalha se debanèt entre los vilatges de Prats de Rei e de Calaf.
Quora l’infantariá reiala ataquèt los catalans, lo centre de la linha d’infantariá èran los borgonhons. Puèi lo Comte de Prades ordonèt l’ataca tanben de la cavalariá e l’armada reiala encerclèt l’armada catalana. Foguèt una tactica plan anciana mas tanben plan malaisida d’aténher. Mas, l’armada reiala, aprés oras de lucha, poguèt encerclar l’infantariá e la cavalariá catalanas. Los borgonhons e portugueses poguèron pas ajudar los catalans e l’armada catalana, fin finala, perdèt la batalha.
Sonque l’arribada de la nuèch, arrestèt l’armada reiala d’aténher una victòria màger. Pasmens, un bon nombre de dirigents de l’armada catalana foguèt fach presonièr e sonque poguèt fugir del luòc pendent las oras pus escuras lo meteis Pèire de Portugal.
Los dirigents foguèron perdonats per Joan II. Segon d’istorians coma Jaume Vicens i Vives, benlèu l’an anterior aurián patit la mòrt. Mas ara lo rei aragonés voliá se mostrar gentil. E tornèt a prepausar çò qu’aviá ja dich en Lhèida, que Joan II “voliá èsser lo rei de totes los catalans”.
Fins a 1465 e la batalha de Calaf, los divèrses reialmes de la Corona d’Aragon, çò es Aragon, València, Malhòrca e Sicília èran demorats sens res far, pr’amor que caliá esperar e veire. Dempuèi Calaf, totes los reialmes mostrèron una màger leialtat a Joan II e comencèron a enviar de mai en mai d’òmes per arrestar aquela revòlta catalana.
Sonque la vila d eValència donèt 68.000 sòus d’òr al rei e lèu tanben foguèt enviat d’argent al sobeiran aragonés dempuèi Saragossa, Palerm e Messina. Pèire de Portugal, per contra, decidiguèt conquistar La Bisbal. E creèt una nòva armada per la conquistar.
Malgrat que la Bisbal èra defensada per Joan Margarit, lo 7 de Junh èra conquistada per l’armada catalana. Segon mai d’un cercaire, lo succés militar dels catalans foguèt plan celebrat. Totun, sembla que la victòria foguèt menora e que la situacion començava a venir extrèma pels catalans, car l’armada catalana ganhava pas cap de batalha al prat batalièr e la nacion catalana veniá de mai en mai paura segon lo meteis prince dels catalans, Pèire de Portugal.
