LA REVÒLTA MAI GRANDA DE LA PLANETA
Christian Andreu.- Maugrat que parlar de l’edat medievala entraïna sovent pensar en Euròpa e en una epòca atanben amb de revòltas e malur pr’amor de marridas condicions socialas de la majoritat de la populacion, la revòlta pus granda e que demorèt mai de temps a la planeta se passèt pas en Euròpa, mas en China; foguèt la nomenada Revòlta dels Turbants Roges.
Aquela revòlta (en chinés pinyin Hongjin Qiyi) se debanèt entre las annadas 1351 e 1368 e i participèron de milièrs de chineses (benlèu se pòt arribar a dire de milions) e finiguèt amb la casuda de la dinastia mongola de China dels Yuan. La revòlta aguèt coma tòca totjorn la conquista del poder imperial chinés al còp que la volontat extrèma de forabandir los governants chineses e aprés gaireben 20 ans de lucha militara provoquèt la fugida del darrièr emperaire mongòl, Toghon Temür, e la coronacion d’un dels caps d’aquela revòlta, Zhu Yuanghang, coma lo nòu emperaire chinés de la nòva dinastia Ming (amb lo nom de Hongwu).
De centenats de revòltas localas
Seriá pas s’enganar en tot classar la revòlta dels Turbants Roges (aital nomentats pr’amor de l’utilizacion en combat de turbants e bandièras rojas per se reconéisser) coma una amassada de pichonas revòltas localas dirigidas per desparièrs senhors de la guèrra regionals que luchèron pendent d’annadas contra las armadas imperialas per los maselar.
E tanpauc seriá s’enganar afirmar que desenats d’aqueles caps dels turbants roges luchèron al còp contra eles mateisses del temps que luchavan contra l’armada imperiala. Solament la fin del poder de la majoritat d’aqueles senhors de la guèrra locals e que Zhu Yuanghang ne demoresse lo solet cap provoquèt la casuda finala de la dinastia Yuan, un fach jamai vist abans e a l’istòria de China.
De causas diferentas
Totun, i aguèt pas una unica causa que provoquèsse la revòlta mai granda jamai passada a la planeta mas divèrsas: d’inondacions continuas del fluvi Jaune, mai d’impòstes per pagar una armada tras que giganta dins un empèri qu’aviá pas fin e encara l’arribada de la pesta bubonica a China, que provoquèt de centenats de milièrs de mòrts.
Los turbants roges amassèron de fidèls de plusors cresenças qu’avián una tòca comuna: destrusir l’emperaire mongòl. Èran de membres de la sècta del Lotus Blanc, de bodistas que cresián en l’arribada de Maitreya, de confucionistas, de taoistas, de maniqueistas e fins de zoroastristas.
A mai, las revòltas anterioras, coma la revòlta dels Miao (una etnia que demorava a China desparièra dels Han majoritàris) de 1346, jos la direccion de Wu Tianbao e la conquista de Huangyuan per Fang Guozhan en 1348 atanben balhèron un supòrt militar sens prètz a la revòlta dels turbants roges, que totjorn aguèt de centenats de milièrs d’òmes preparats per luchar e torturar los oficials e soldats imperials.
Occident encara patís d’etnocentrisme. Una istòria medievala universala pòt pas desbrembar la mai granda revòlta sociala de l’umanitat. Que se passèt a China e pas en Euròpa. Que demorèt de longas annadas entre 1351 e 1368 e qu’a lo nom dels paisans que la protagonizèron e ganhèron: los turbants roges chineses.
