E lOS ESLAUS ARRIBÈRON ALS ALPS
Michal Čukan.- Lo territòri de l’actuala Eslovènia se tròba dins un caireforc comercial e cultural fòrça important, tre las montanhas aupinas al nòrd, la peninsula balcanica e la plana panoniana a orient e Itàlia a occident. Lo nom del país e la nacion an una raïtz totalament parièra amb lo de la nacion eslovaca, çò es dire, esloven-eslau, çò que creèt cèrta confusion fins uèi lo jorn. Los eslaus formavan un continuum tribal pas centralizat qu’anava dempuèi la mar negra e la baltica fins a l’adriatica al sègle VIIen.
La part mai occidentala d’aquel ensems èran d’ancessors dels eslovens actuals qu’aprofechèron la migracion de tribús germanicas a Orient. Quand los longobards marchèron dempuèi Eslovaquia occidentala, Austria e Eslovènia actualas vèrs lo nòrd d’Itàlia, los eslaus ocupèron lor luòc dins aqueles territòris. Las guèrras tre bizantins e ostrogòts daissèron la region litorala adriatica jos l’egemonia de l’Empèri Roman Oriental. Pendent lo regne de Justinian, los bizantins fondèron la vila costanièra de Justinianopolis, l’actuala Koper, l’unic pòrt maritim d’Eslovènia.
Los eslaus arribèron fins la localitat d’Istria, mas sens arribar a la contrarotlar politicament. Una autra muralha territoriala foguèt la region retoromanica de Friuli ont s’arturèt lo progrès eslau vèrs Occident. Aqueles eslaus luchavan pas sonque contra los bizantins als Balcans, mas atanben contra los aganits qu’en divèrsas escasenças volguèron los contrarotlar e qu’ocupavan lo nuclèu de la plana panoniana. Pendent la primièra mitat del sègle VII creèron una amassada de tribús nomentada Reialme de Samo, segon son fondator d’origina franca.
Lor territòri anava dempuèi Boèmia fins Eslovènia ont se formèron dos comtats principals a la region aupina; Carintinia e Carniola , coneguda coma atanben coma Pichona Carintia. Ambedos territòris avián lo nom de la tribú eslava nomenada carni e semblariá èsser que i aviá una subordinacion de Carniola vèrs Carintia, mas en tot conservar caduna lors caracteristicas pròprias.
Lo castrèl de Kranj
La sedença principala de Carniola èra lo castèl de Kranj, que donèt nom a la region entièra. Lo primièr duc o knez istoricament conegut de Carintia foguèt Valuk, que foguèt un aliat de Samo contra los aganits. Amb la mòrt de Samo se trinquèt un front comun contra aquestes e los carnis cerquèron l’ajuda de las tribús germanicas que vivián mai al nòrd. Cal soslinhar que la meteissa Carintia ocupava en aquel temps una part importanta de l’actuala Austria meridionala e foguèt pas fins a la mitat del sègle VIIIen que los dos comtats eslovens ancians, los carnis, passarián pauc a cha pauc a l’orbita del poder germanic mercés a l’iniciativa de lor comte Borut en forma de vasalhatge prestat als comtes de Bavièra.
Un rotle pas mens important dins lo cambiament sociocultural l’avián las missions evangelizadoras començadas dempuèi Salzborg. Lors competidors a la region èran demissionièrs enviats dempuèi la diocesi aquileiana. Los carnis èran conscients de l’importància de la religion crestiana per lor subrevivéncia sociala, e pr’aquò lo duc carinti Hotimir punissiá severament lo paganisme pendent lo començament de la segonda mitat del sègle VIIIen e acomencèt de bastir de glèisas dins son país. El e lors filhs foguèron los darrièrs ducs coneguts dels carnis.
Durant la fin del sègle VIIIen los francs eliminèron, fin finala, lo perilh avar, en tot los daissar solament una pichona part de lor territòri anterior prèp del lac ongrés de Balaton. E coma que Bavièra foguèt incorporada a l’empèri franc, Carintia aguèt lo meteis astre e se tornariá la nomentada marca, çò es dire una unitat administrativa de frontièra. Amassa amb la nomenada Marca Orientala, que donariá nom a Austria, e la Marca Panoniana, Carintia e Carniola formèron una entitat dependenta de la volontat dels emperaires que volián aver en elas de gènts fisèlas a la siá causa pr’amor que volián aparar l’integritat de lors domenis.
Aquò entraïnèt un cambiament gradual de la noblesa primitiva eslava per una autra d’origina germanica e l’assimilacion d’una granda part de la poblacion protoeslovena. Una granda part de Carintia aqueriguèt per ansin un caractèr germanic predominant, mas dins cèrtas regions, coma dins Carniola, l’element eslau demorèt clarament dominant. Sègles mai tard aquela seriá la region ont començariá la naissença de la modèrna nacion eslovena.
