LO CONSISTÒRI DE TOLOSA

Francesc Sangar.- Après la Crosada contra los Catars, la poesia dels trobadors patissiá una evidenta decadéncia. Las corts de l’aristocracia occitana, ont s’èran desvolopats los concorses poetics dels trobadors, avián desaparegut, e la meteissa Occitània patissiá una fòrta crisi pels efièches politics, economics e culturals de la Crosada, qu’avián prejudiciada la produccion literària.

Amb la tòca de ressuscitar una nòva epòca d’esplendor de la poesia dels trobadors, sèt ciutadans de la vila de Tolosa, decidiguèron crear lo “Consistòri de la Sobregaya Companhia del Gai Saber” (o “Consistòri dels Sept Trobadors”), que convoquèt totes los poètas en lenga occitana a un concors poetic que vendriá lo simbòl d’aquela recuperacion. Segon explica la tradicion, la decision foguèt acceptada jos l’ombra d’un laurièr d’un jardin del quartièr dels Agustins de Tolosa.

Lo messatge atenguèt las siás tòcas, e lo jorn 3 de Mai de 1324 foguèt celebrada la primièra edicion dels Jòcs Florals a Tolosa (e mai se aquel nom foguèt pas utilizat fins a la mitat del sègle XVI de manièra oficiala). L’adjectiu “floral” proveniá dels prèmis pels vencedors del concors, qu’èran representats mejançant de flors. Lo ganhaire recebriá la “Violeta de fin aur” e en aquela primièra escasença foguèt Arnaut Vidal de Castelnaudary, per un poèma consacrat a la Vèrge Maria.

Lo succès provoquèt que lo concors contunhèsse cada an, amb la collaboracion de la meteissa comuna de la vila de Tolosa, e per promocionar la participacion foguèron incorporats d’autres prèmis pels poètas que foguèsson dignes tanben d’autras distincions, coma l’”Englantina” e lo “Gauch”. E per aténher unas pautas semblablas en l’adjudicacion dels prèmis, foguèt publicada una sòrta de còdi de nòrmas poeticas, escrich per Guilhèm Molinièr l’an 1356.

L’arribada del francés

Mas dempuèi lo sègle XVI, los poètas participants comencèron a presentar de produccions en lenga francesa, en seguint los paramètres d’omogeneïzacion culturala e lingüistica qu’aviá començada al Reialme de França, e la lenga occitana desapareguèt practicament del concors fins a l’an 1895, en aprofechant l’importància del movement literari del Felibritge occitan del sègle XIX.

Se la creacion del Consistòri pòt nos semblar legendària, nos o semblarà mai l’istòria de la “musa” dels Jòcs Florals, la dama Clamença Isaura. Segon la legenda, aquela aristocrata tolosenca, proveniá d’un ancian linhatge, los Isauras, qu’aviá obtengut lo comtat de Tolosa del meteis emperaire Carlesmanhe.

Après d’una vida consacrada a la decéncia e la vertut, daissèt en eiretatge tot lo sieu patrimòni a la vila de Tolosa, amb la condicion que cada an foguèsse celebrat un concors poetic segon la tradicion dels trobadors, e lo sieu legat serviguèsse per pagar los prèmis dels ganhaires. Evidentament, parlam d’una legenda, mas que foguèt utilizada pel Consistòri per promòure encara mai lo concors.

A Catalonha, ont los poètas catalans avián escrich tanben las siás composicions en lenga occitana fins a la fin del sègle XIV, foguèt tanben creat l’an 1393 lo Consistòri de la Gaia Sciéncia de Barcelona, coma imitacion del de Tolosa. Abans d’aquel Consistòri catalan, fòrça poètas catalans avián participat al concors tolosenc, dobèrt inicialament a quin poèta que siá qu’escriguèsse en lenga occitana.