CERVERÍ DE GIRONA O GUILLEM DE CERVERA?

Francesc Sangar.- Los poètas catalans comencèron pas a escriure composicions en la siá pròpria lenga fins als darrièrs decènnis del sègle XIVn. Lo prestigi atengut per la lirica occitana impulsèt aqueles artistas a utilizar lor lenga vesina e sòr, l’occitan. Un d’eles foguèt Cerverí de Girona, e mai qu’ongan fòrça estudioses del tèma considèran qu’èra probablament de Cervera, e que poiriá èsser tamben Guillem de Cervera. Lo sieu meteis nòm sembla un gentilici de la capitala de la comarca catalana de la Segarra.

Cossí nos trobam amb la majoritat dels trobadors, desconeissèm fòrça informacions sus la siá vida (los dobtes sus la siá vila de naissença es un exemple evident). Mas de Cerverí sabèm que foguèt fòrça ligat a divèrsas corts senhorialas, coma la del vescomte Ramon Folc de Cardona o Enric IInd de Rodés, mas sustot a las corts dels reinatges de Jaume Ir e Pèire lo Grand, comtes de Barcelona e reis d’Aragon e Valéncia. En la comptabilitat cortesana apareis coma destinatari en divèrsas escasenças de pagaments per los sieus servicis artistics amb la categoria de joglar. Aquela preséncia cortesana empediguèt pas qu’en la siá òbra, Cerverí critiquèsse tanben las actituds de las classas socialas nautas.

Fòrça composicions

Es un dels trobadors del qual s’es conservada una màger quantitat de composicions poeticas, malgrat la siá brèva vida: nascut, çò de mai segur, l’an 1250, moriguèt solament amb trenta cinc ans. La siá òbra atenh cent catorze poèmas, e podèm distinguir entre la poesia destinada a las corts e una autra de raïtz mai populara. La primièra seguís los paramètres tradicionals de la lirica trobadoresca occitana e la tematica de l’amor cortés, e utiliza tant lo “trobar lèu” coma lo “trobar ric”. En de creacions consacradas a un ambient mai popular, trobam d‘influéncias mai evidentas de las “cantigas d’amigo” galhègas e portuguesas.

Mas son estadas tanben conservadas cinc narracions de tematica variada e una colleccion de provèrbis (1.197) en forma de vèrses de sièis sillabas, amb tematica moralista, consacrats als sieus pròpris filhs coma exemple, e inspirats en d’eveniments istorics e en situacions abitualas e que gaudiguèron d’un grand succès en lo sieu moment.

Mas Cerverí tanben demòstra una granda coneissença del lengatge, amb de poèmas qu’an de vèrses d’una unica sillaba, poèmas amb una estructura acrostica (cada vèrs comença amb una letra de l’alfabet en començant per la a …), de poèmas qu’utilizan de paraulas d’autras lengas… Parièr, la tematica de l’òbra de Cerverí apòrta fòrça informacion sus la societat catalana d’aquela epòca per las referéncias a d‘eveniments istorics contemporanèus. La “domna” o dama qu’inspirava qualqu’uns dels sieus poèmas es amagada jol nom de “Sobrepretz” (aquela qu’excedís en merits), mas desconeissèm la vertadièra identitat de la siá musa. Malgrat la devocion a aquela dama, Cerverí mòstra una cèrta misoginia en qualqu’unes poèmas.

Un dels sieus genres utilizats èra la “Viadeyra”, formada d’una senténcia iniciala e doas sèrias d’estròfas brèvas e parallelas, ligadas amb la repeticion d’un vèrs. Lo poèma “No’l prenatz lo fals marit”, qu’atenguèt un grand succès, es un exemple d’aquela sòrta de composicions, e critica l’adultèri. Cerverí foguèt, solide, amb Guillem de Berguedà e Guillem de Cabestany un dels grands trobadors catalans en lenga occitana.