ERMENGARDA DE NARBONA

CAM.- Parlar dels trobadors al sègle XIIen vòl dire parlar de femnas celèbras coma Alienòr d’Aquitània. Pasmens, es brica coneguda l’existéncia d’una femna artistocratica occitana que demorèt en Narbona pendent la meteissa epòca e que foguèt tanben plan coneguda mai enlà de la sieuna vila pr’amor que foguèt una importanta protrectritz de trobaires.

Aital, Ermengarda de Narbona (1127- 1197) foguèt filha del Vescomte de Narbona Eimeric IInd e tanben cosina del comte barcelonin Raimond Berenguièr IVen. Quora lo sieu paire moriguèt en la batalha de Fraga, Anfós Jordan de Tolosa volguèt la maridar mas una amassada de senhors feudals, dirigits per Rogièr Trencavèl podèron, fin finala, aquò arrestar. Raimond Berengièr IVen, comte de Barelona e familha d’Ermengarda, demanèt a Ermengarda de se maridar amb Bernat d’Andusa e lo prètzfach se debanèt en 1142. Alavètz i aguèt una guèrra contra Tolosa e la patz sonque arribariá quand lo comte raimondin foguèt fach prisonièr: aprés tornar lo vescomtat a Ermengarda tornèt a èsser liure, un an aprés.

La senhora de Narbona

Dempuèi alavètz Ermengarda comencèt a dirigir lo vescomtat en tot s’aliar amb los comtes barcelonins e participèt en plusors campanhas militaras dels catalans. Tanben foguèt plan coneguda coma protectritz de l’abadiá de Fontfreja e balhèt mai de tèrras als religioses d’aquela abadiá. Encara en 1166 e 1173 signèt de tractats comercials amb Gènoa e Pisa. Ermengarda moriguèt en 1192.

Mas Ermengarda de Narbona foguèt un personatge clau a l’epòca pr’amor de la sieuna posicion politica regionala. A l’epòca i aviá una guèrra, entre los comtes de Tolosa e los de Barcelona. E segon lor interés, los vescomtes de carcassona, los comtes de Rodès, los comtes de Fois e los de Cominges èran al costat d’un o autre.

Un dels moments mai critics per la vila de Narbona se debanèt en 1139 quora lo comte tolosan Anfós-Jordan, amb l’ajuda intèrna de l’arquevèsque de Narbona dintrarà en la vila e demanarà als pichons senhors feudals de la region de lo reconéisser coma nòu senhor de Narbona. E, Ermengarda fugirà a tèrras de Raimond-Berenguièr IVen, comte de Barcelona per se sauvar.

En 1142 encara Anfós-Jordan aurà coma tòca maridar Ermengarda. Segon l’istorian Martin Aurell “ aquò podiá trincar l’equilibri de poders a la region e finir amb l’espandiment catalan per tèrras occitanas”. Cal reagir doncas e lèu. Lo comte catalan amassarà amb el los senhors de Carcassona, Albí e Rasès. Ermengarda, conselhada pel comte catalan, maridarà alavetz Bernard d’Andusa, fisèl del vescomte Rogièr Trencavèl e cosin dels senhors de Montpelhièr.

La guèrra finirà en 1143, amb un tractat de patz. Segon Hélène Débax, « La tòca princapala de la guèrra èra Narbona». Pel tractat de patz caliá liberar Narbona dels juraments de fidelitat a Tolosa e liberar totes los presonièrs. Mas la guèrra tornarà a Narbona ans puèi, pr’amor qu’Ermengarda decidirà participar a l’ora de sosmetre los Bauç provençals, revoltats, al comte barcelonin, en 1155.

En 1157 Ermengarda balharà de nòvas tèrras a l’abadia de Fontfreja. Serà una donacion plan importanta pr’amor que serà lo començament d’una nòva epòca per l’abadia, e que lèu serà tanben ostal de la familha vescomtala de Narbona. E serà pas lo primièr còp, car n’i aurà mai donacions entre 1157 e 1191 e aquò menarà tanben fòrça senhor fidèls a Ermengarda a far aquò meteis. Pasmens, Ermengarda serà pas sepelida en Fontfreja.

Una còrt de trobadors

La còrt d’Ermengarda de Narbona serà un luòc d’amassada dels trobaires de l’epòca. Tanben de juristas e medecins. Segon mai d’un istorian, se i aurà plusors medecins a la region serà justament pr’amor de la crida d’Ermengarda a viure en la sieuna vila: mèstre Bremond e mèstre Raül ne seràn sonque dos dels mai celèbres.

D’intellectuals celèbres coma Gerard de Provença, autor de la Summa Trecensis tanben aniràn a viure a Narbona pr’amor de la volontat de la sieuna vescomtessa. E d’autres mèstres de drech tanben, coma mèstre Pèire e mèstre Bernard. Lo nòm de Narbona demorarà tanben restacat al mond dels trobadòrs pr’amor d’Ermengarda, al costat d’autras còrts coma Peitieus e Ventadorn. E aquò demorarà en de cançons coma Pus vezem de novelh florir , de Guilhèm IXen d’Aquitània, que la nomena coma una vila estonanta.

Es l’epòca d’aur de la poesia trobadoresca occitana. E fòrça trobaires nomenaràn Narbona coma la vila de l’amor justament pr’amor d’Ermengarda de Narbona, amiga fisèla dels trobadors. E aquò se debanarà al long de tota la sieuna vida. Pèire Rogièr serà lo trobador mai celèbre de Narbona a l’epòca. E parlarà d’Ermengarda coma “una dauna de granda valor”- Ermengarda, al torn, parlarà de Pèire Rogièr coma “ Tort-n’avetz”. Demorarà totjorn amb Ermengarda e segon mai d’un istorian aguèt d’ela la jòia de l’amor. Quora foguèt criticada pr’açò a l’epòca l’envièt a l’exili.

Encara la trobairitz Azalaís de Porcairagues parlarà de Narbona coma una vila ont cal anar e menar la sieuna musica a la siuena dauna (Ermengarda) qu’es sonque jòia e beutat. E tanben Bernat de Ventadorn. D’autres trobadors mens coneguts, coma lo perigordenc Salh d’Escòla daissaràn de trobar aprés la mòrt d’Ermengarda pr’amor del grand dolor patit per la sieuna mòrt en 1192.

Giraut de Bornelh demanarà conselh a Ermengarda de Narbona sus l’art de trobar. E Pèire d’Auvèrnha considerarà la vila occitana coma un luòc amic dels trobaires e la nauta musica.

Lo Tractat de l’Amor del clerc francés Andreu lo Chapelan nomena Ermengarda coma una dauna amb de pensadas onestas e valentas, al costat de tres daunas mai de Champanha, tres frasas d’Alienòr d’Aquitània, doas de la comtesa de Flandra e una a l’amassada de totas las daunas gasconas. Mas Ermengarda daissarà en aquel libre fins a cinc pensadas celèbras, çò que demòstra la sieuna importància coma dauna plan aimada pels trobadors.

Aquò demòstra qu’Ermengarda de Narbona foguèt una senhora feudala plan celèbra a l’epòca pr’amor de la sieuna relacion amb los trobadors e l’amor cortés. Foguèt coneguda mai enlà d’Occitània. Plan mai. Pasmens, lo nòm d’Ermengarda foguèt dublidat aperquí lo sègle XIVen e es pas estat sauvat per l’istòria sonque un pauc dempuèi la fin del sègle XXen.

En 1151 lo comte de las illas Orcadas Rögnvald Kali Kolsson, visitèt Narbona de camin a Tèrra Santa. Ailà coneguèt Ermengarda. En lo sòn nòm arribèt fins a las Orcadas pr’amor de las sagas. Segon cèrts istorians locals lo nòm d’Arminger (Ermengarda) foguèt balhat a centenars de gojatas de las Orcadas pendent sègles, çò que demostrariá l’importància, pas sonque politica mas tanben literària e coma mecenas de trobadors d’Ermengarda de Narbona, un femna de l’edat medievala occitana que benlèu ja es ora de situar al costat d’autres tanben plan importants e plan mai coneguts coma Alienòr d’Aquitània.