LOS CONSOLATS DE MAR CATALANS
Francesc Sangar.- Pendent lo long reialme del rei Jacme Ier al sègle XIII, comencèt l’espandiment de la Corona d’Aragon per la Mediterranèa, amb un grand protagonisme catalan. Jos aquel reialme, foguèt conquistada Malhòrca, e l’estabilitat politica establida fins a mitat del sègle XIV pels sieus successors e lo supòrt de la borgesiá comerciala, ajudèron a aquel espandiment, que foguèt motivat principalament per de tòcas comercialas.
La creissença demografica catalana e la diversificacion de la produccion agrària amb l’espandiment de nòvas tèrras e lo desvolopament economic de las vilas coma centres artesanals, industrials (de la lana) e comercials mostrèron lo besonh d’aquel espandiment.
Cinc èran las principalas rotas catalanas. La del nòrd d’Africa, amb destinacions coma Tunis, Argièr o Trípol, èra la mai anciana e los produches mai importants èran d’aur e d’esclaus. La rota de las Illas, ligava las principalas illas de la Mediterranèa Occidentala (Malhòrca, Sicília o Sardenha), que foguèron integradas dins la Corona d’Aragon, e transportavan sustot de blat e de sal. Per la siá situacion geografica, lo contraròtle d’aquel comèrci èra tanben cobejat per Gènoa, que venguèt lo principal rival dels catalans. Aquela rivalitat provoquèt d’afrontaments diplomatics e tanben de guèrras.
La rota “bizantina” trabalhava amb l’Empèri Bizantin e las islas grègas, e provoquèt la creacion posteriora pendent ochanta ans del “Ducat d’Atenas e Neopàtria”. La siá proximitat als mercats orientals faguèron possible que lo coton, los esclaus o las espècias foguèsson los produches mai comuns. Mas a la Mediterranèa Orientala, sorgiguèt una autra rota, basada solament en las espècias, e que jonhiá amb de vilas totalament orientalas coma Tir, Damasc, Alexàndria o l’illa de Chipre, e que foguèt caisa d’afrontament comercial amb Venècia. Fin finala, la rota occidentala, jonhiá los pòrts atlantics europèus, coma la vila de Brujas a Flandra, per distribuir los produches orientals pels mercats d’Euròpa Occidental.
La creacion dels consolats de mar
Per potenciar aquela activitat comerciala, foguèron creats los “consolats de catalans”, un organisme compausat per d’agropacions de comerçants catalans destinats a protegir lors interèsses a las vilas ont èran creats, vertadièras ambaissadas comercialas per dobrir de nòus mercats als produches catalans, d’importacion e exportacion.
Setanta consolats catalans foguèron dobèrts a las còstas mediterranèas europèas, africanas o asiaticas, en de vilas tan variadas coma Montpelhièr, Constantinòble, Trípol, Alexàndria, Nàpols, Niça, Pisa… Tanben a la mencionada Brujas, e quitament, a las rivalas Gènoa e Venècia.
Lo Consolat de Mar, foguèt creat l’an 1258 a Barcelona e èra l’organisme que legiferava e jutjava suls possibles conflictes dins d’aquel comèrci maritim. D’autras vilas catalanas, coma Perpinhan, Tortosa, Girona, Sant Feliu de Guíxols e de la Corona d’Aragon, coma Valéncia e Ciutat de Malhòrca creèron tanben lors pròpris Consolats de Mar.
E coma resulta d’aquela jurisprudéncia, trobam una òbra mèstra de la legislacion medievala en lenga catalana, lo “Libre del Consolat de Mar”, que recuèlh de nòrmas e de costums legals del comèrci maritim de l’epòca. L’expansion comerciala catalana, coma d’autras de l’epòca (Flandra, Gènoa, Venècia…) mòstran una Bassa Edat Medievala fòrça dinamica en l’aspècte economic.
