MAI SUS LOS ASSASSINS

Christian Andreu.- Sonque de biais recent los cercaires contemporanèus comencèron a extudiar de manièra pus prigonda qué foguèt vertat istorica e qué o foguèt pas sus la sècta dels assassins, un dels fenomèns pus curioses de l’edat medievala a l’Orient Mejan. Un d’aqueles es Carole Hillenbrand, que publiquèt fa pas gaire un assag al muneric medievalists.

Per Hillenbrand, la legenda es encara plan viva sus los assassins. Una legenda que comencèt amb lo viatge del cronicaire Marco Polo, pendent son viatge vèrs China, e qu’escriguèt lo Libre de Meravilhas a començament del sègle XIVn sense aver jamai estat al luòc o aver jamai conegut al sieu dirigent, lo celèbre Vielh de la Montanha. Per açò e segon aquesta istoriana, cal èsser fòrça prudent a l’ora de parlar sus qué foguèron los assassins se sonque avèm coma fònt istorica aquela brèva descripcion del venecian.

Per Marco Polo lo dirigent dels assassins, lo Vielh de la Montanha (Shaik al-Jabal), demorèt al país dels assassins, tanben conegut coma Mulahet (o país dels erètges) e lo sieu nòm foguèt Aladin : « Al jardin, situat entre doas montanhas, i avián de femnòtas plan bèlas, que jogavan de musica, cantavan e dançavan pels assassins causits per Aladin. Sonque aqueles qu’èran causits per Aladin i podián dintrar, en tot pensar qu’èran al paradís. Sonque caliá aucir qualcun per poder tornar i dintrar. Aital, preferissián morir que viure, pr’amor que volián i tornar e causisián sautar d’un mur e se trincar lo cap e doncas morir d’un biais òrre abans que viure en defòra d’aquel jardin ».

Assassins es una paraula qu’a coma origina hashishiyyun, o aqueles que consumisson ashish. La sieuna istòria comencèt a l’Egipte fatimita de l’an 1094, quora morís lo califa Al-Mustansir e, malgrat aver un ainat, Nizar, lo visir causiguèt un dels sieus fraires, pus joves. Desfachat e executat après una batalha, lors afogats los nizarins, se n’anèron d’Egipte e, aperaquí, l’an 1110 son a Síria, on assajan de difondre lor messatge a Aleppo e Damasc.

« Après capitar pas a l’ora de ganhar lo poder en aquelas vilas, çò escriguèt Hillenbrand, se retirèron a la seguretat de las montanhas que i aviá a la region siriana situada entre Lattakieh e Hama aperaquí la decada de 1130. E demostrèron una abilitat estonanta a l’ora de subreviure a l’environament politic vesin ostil. La flaca situacion politica siriana de l’epòca lor ajudèt plan ».

Una nòva epòca

Segon aquela cercaira, los assassins o nizarins sirians conquistèron lèu divèrses castèls del nòrd sirian ; Qadmus, al-Kahf e Mesiaf…. Qualcunes istorians creson qu’arribèron a conquistar fins a 70 castèls. En 1169 al-Jabal, lo celèbre Vielh de la Montanha, venguèt lor cap e luchèt contra de crestians e de sunnitas pendent mai de 25 annadas. Contra los crosats, mas tanben contra Nur al-Din e Saladin.

En 1324 Abu Firas escriguèt « Fòrça personas creson que contraròtlava la volontat dels òmes, pr’amor de la magia. Mas aquò se debanava mai, pr’amor de la fòrça de la vertat o la conviccion e las siás lecturas del Coran ». Benlèu pr’açò aviá pas cap cors de seguretat pròpri e jamai foguèt vist jamai a l’ora de minjar.

Dempuèi 1174, al-Jabal envièt divèrses òmes per aucir Saladin, après la siá conquista de Síria. Lo primièr còp se debanèt en 1175, davant de la muralha de la vila d’Aleppo. Foguèt un pache entre la familha del ja mòrt Nur al-Din e los assassins ? O del gobernador d’aquela vila e lo Vielh de la Montanha ? Qualcun istorian, coma Ibn al-Jawzi, confirma qu’aquò se debanèt après l’ataca de Saladin als vilatges nizarins de 1174 e 1175. Benlèu i aguèt un acòrd entre desparièras parts. Es malaisit d’o dire.

Encara en 1176, pendent lo sètge d’Azaz, Saladin patiguèt l’ataca de quatre òmes de la sieuna pròpria armada. E subrevisquèt de biais miraculós. Aprés, aguèt paur dels sieus pròpris òmes e se barrèt dins un barralh de fusta. Una setmana après, ataquèt lo castèl de Masiaf, mas capitèt pas a l’ora de lo conquistar. Segon qualcunes istorians aquò passèt aital pr’amor que i aguèt un pache entre lo Vielh de la Montanha e Saladin, que foguèron d’acòrdi a l’ora de s’atacar pas pus jamai ; un prètzfach que venguèt real fins a la mòrt d’ambedús en 1193.

Mas los assassins tanben auciguèron d’autras personalitats. En 1187 lo marqués de Monferrat èra gaireben rei dels crosats. Foguèt confirmat coma sobeiran crosat en 1192. L’Itinerarium Peregrinorum et Gesta Regis Ricardi ditz cossí foguèt aucit en abril d’aquel an : quora tornava de veire l’evèsque de Beauvais dos òmes l’ataquèron  amb de coltèls e l’auciguèron e puèi dessapareguèron.

Uèi encara i a d’istorians que sospechan que foguèt Ricard Còr de Leon qui envièt aqueles òmes. D’autres encara, que foguèt benlèu Saladin. La responsa finala es pas clara uèi lo jorn. Ambedús avián d’interesses en la mòrt del marqués. Benlèu un, o ambedús, o cap d’eles, demanèt als assassins de l’aucir. Après la siá mòrt, los assassins jamai diguèron res sul prètzfach. Lor interés èra daissar créisser una òrra reputacion entre totes e aital poder subreviure melhor a la region.

Rashid al-Din, lo Vielh de la Montanha, moriguèt en l’an 1193. Totjorn dirigiguèt de biais independent dels assassins nizarins iranians. Los successors d’al-Din tanben aguèron lo títol de Vielh de la Montanha. E lor estat sirian demorèt fins a la decada de 1260, quora foguèron atacats pels mamelucs. Aperaquí la meteissa epòca, los mongòls conquistèron l’estat nizarin d’Iran. Mas lor fe demorèt fins a uèi amb Aga Kan, lor dirigent esperital.

Hillenbrand a tota la rason quand afirma qu’encara uèi es plan malaisit desseparar de faches reals e de ficcion suls assassins. Foguèron sonque un pichon grop que subrevisquèt pendent decadas dins las sieunas fortalesas en las montanhas sirianas e iranianas. E poguèron aquò far mai per d’alianças, de paches e de diplomacia amb los vesins qu’en tot assassinar.

Mas los assassins demorèron dins l’istòria medievala pr’amor de lors assassinats. E aquò es sonque, benlèu, l’anecdòta. Venguèron plan celèbres pr’amor d’aquò e jamai respondèron la legenda car ajudava los assassins a subreviure politicament dins un mond plan ostil. E sonque una recerca prigonda de las fònts istoricas e una nauta abilitat a l’ora de desseparar legenda e vertat istorica menaràn, fin finala, a una drecha e melhora vision sus aquela sècta medievala.

Sèm d’acòrd amb la cercaira a l’ora de demandar mai de recèrca e dubrir la discussion istorica sus los assassins. Sonque aital poirèm aver una vision istorica vertadièra sus un dels episòdis pus misteriores, encara uèi, de l’edat medievala siriana e iraniana ; la sècta dels assassins.