LO SÈTGE DE CEUTA
CAM.- L’espandiment europèu per de tèrras d’autres continents comencèt pas pendent la fin del sègle XVen. Plan abans, en 1415, los portugueses decidiguèron aver una vila coma luòc clau en son futur camin vèrs la descobèrta d’Africa. Ceuta foguèt conquistada e ara fa 600 annadas una armada giganta del Sultan de Marròc asajèt de tornar la conquistar. Mas los portugueses, amb Pedro de Meneses coma cap, (que n’èran mai de 1600 òmes, un nombre fòrça naut per una garnison de l’epòca) poguèren trincar lo sètge e mai encara, premanir la futura conquista de la còsta nòrd africana per los europèus.
Per ansin, Abu Said Uthmar III, Sultan de Marròc de la dinastia marinida, aviá recebut un fòrt còp politic quora se perdèt Ceuta davant los portugueses. Pr’aquò, quatre ans pus tard, en 1419, decidiguèt la tornar conquistar. Mas caliá aver d’aligats. Signèt la patz amb Granada e demandèt mai d’òmes per conquistar una vila que balhariá de beneficis a ambedos estats islamics.
De milièrs de cavalièrs e encara mai soldats d’infantariá apareguèron davant los murs de Ceuta en tot assajar de començar un sètge que poiriá demorar de meses. Los portugueses envièron un vaissèl a Lisbona per demandar d’ajuda. Lo rei Joan I amassèt una flòta que dirigissiá son pròpri filh, Enric lo Navegador. Çò que sabián pas a la còrt reiala èra que, quora la flòta portuguesa arribèt davant Ceuta i aviás pas pus de sètge.
Un governador excepcional
Pedro de Meneses aviá participat en la conquista d’aquela vila d’Africa del Nòrd en 1415 e per ansin foguèt nomentat lo primièr gobernador de la vila. Amb de corsaris e piratas qu’enviavan d’argent sovent al rei de Portugal poguèt demorar d’annadas en Ceuta. Poguèt atanben convéncer lo rei que caliá aver una garnison tras qu’ordinària (1600 òmes) e aital, quora arribèt l’armada marroquina que totes esperavan decidiguèt causir una ataca coma la melhor defensa.
La sortida de la majoritat dels portugueses contra lo camp dels marroquins pendent la nuèch –un fach explicat prigondament en de cronicas contemporanèas – foguèt un succès total. Los marroquins cresián pas possible un moviment aital dels cristians. Foguèron maselats e fugiguèron massiuament.
Las annadas seguentas serián totalament desparièras per los protagonistas d’aquel episòdi african de 1419. Lo Sultan de Marròc foguèt assassinat un an apuèi per aver perdut la vila e lo país tombèt dins lo caos social e politic fins l’arribada de la nòva dinastia wattasida – amb de governadors de províncias que se declarèron independents, de luchas entre faccions rivalas e d’atacas permanentas de nomadas del desèrt – que demorariá d’ans en arribar.
Pedro de Meneses venguèt vielh e quora Portugal decidiguèt s’espandir encara mai per de tèrras africans e metre sètge a Tangièr ja èra un ancian (1437). Poguèt pas i participar mas envièt son filh Duarte coma cap de l’encara fòrta armada de Ceuta per ajudar Enric lo Navegador. Moriguèt aquel quite an e foguèt sepelit en la mosqueta crestianizada de Ceuta.
La sieuna mòrt se passèt en una epòca de transicion pr’amor que Portugal primièr e d’autres estats europèus apuèi avián decidit ja per totjorn s’espandir per la planeta. E lo mond après lo sètge de Ceuta de 1419 cambièt per totjorn.
