LO BOGOMILISME

Francesc Sangar.- Una de las questions abitualas dins dels estudis del Catarisme es conéisser se lo Bogomilisme e lo Catarisme configuravan un meteis movement crestian. Las semblanças dogmaticas e la volontat de regenerar lo Cristianisme, mas tanben las relacions entre ambedoas comunautats refortilhan aquela idèa.

Lo Bogomilisme apareguèt a Bulgaria pendent lo reinatge de l’emperaire Pèire (entre los ans 927 e 969). Es una epòca de problematica sociala pr’amor que començava l’implantacion del feudalisme dins l’estat bulgar, e los paisans consideravan que lo poder dels senhors èra excessiu. Los bogomils denoncièron tanben las injustícias e las inegalitats socialas que provocava l’estructura feudala (lo Catarisme a Occident aguèt fòrça supòrt de la noblesa occitana). Aquela simpatia dels bogomils cap als paisans e lor situacion creèt un sentiment comun. E de criticas constantas dels “erètges” cap als senhors feudals e l’ierarquia eclesiastica ortodòxa.

Una nòva eretgia

Una carta del patriarca Teofilacte al meteis emperaire, ont parla de l’existéncia d’una nòva eretgia, amb d’idèas maniquèas (dualitat entre lo Ben e lo Mal) es lo document mai ancian que possedissèm sus l’aparicion dels bogomils. Lo Tractat de Cosmas de l’an 972 menciona tanben lo refús dels “erètges” contra l’aristocracia e la Glèisa oficiala.

E mai que los bogomils asseguravan que lo movement aviá començat amb las predicacions de Bogomil (que tradusit del bulgar voldriá dire “amic de Dieu”), fòrça istorians opinan que vertadièrament la siá existéncia coma personatge istoric es dobtosa. La siá vida conten de multiplas legendas mitologicas, e es ongan malaisit separar l’istòria de la legenda.

Al començament las cinc Glèisas bogomilas foguèron las dels Grècs de Constantinòble, la de Filadèlfia de Romania, la meteissa de Bulgaria, la de Dragovitsa e la dels Latins de Constantinòble, mas sembla que se debanèron aprés qualqu’unas reorganizacions. L’an 1167 existissián cinc glèisas desparièras, qu’èran la romanesa, la de Malinguia (situada a la peninsula del Peloponès), la bulgara, la dalmata e la de Dugrutia. Aquela darrièra foguèt fòrça importanta perque definiguèt fòrça dogmas bogomils, mas los istorians an pas resolguda la question del sieu emplaçament (Plovdiv, Tessalonica) .

Las relacions amb lo Catarisme de l’Euròpa Occidentala foguèron abitualas. L’an 1167 lo “Papa” Nicetas visitèt las comunitats cataras occitanas e foguèt celebrat un concili a Sant Feliz de Lauragués. L’invasion dels otomans al sègle XV de la Peninsula Balcanica provoquèt la desaparicion del Bogomilisme. Fòrça cresents se convertiguèron a l’Islam sunnita.