L’IVÈRN EUROPÈU MEDIEVAL

Francesc Sangar.- A Euròpa lo mes de decembre establís l’arribada de l’ivèrn. Mas cossí èran los ivèrns medievals? Ara, quand lo cambiament climatic menaça amb una transformacion de temperaturas, cal pensar que l’Edat Medievala a Euròpa foguèt fòrça mai freda e umida. Sustot pendent los sègles XIVen e XVen, quand se produsiguèt la nomenada “Pichona Edat de Glaç”, qu’alonguèt la siá vigéncia fins a mitat del sègle XIXen. Pendent aqueles dos sègles medievals, los europèus de l’epòca verificavan cossí la temperatura podiá venir glaçada e ivernala lèu lèu, tanben dins los meses qu’èran pas justament ivernals.

Malgrat que dispausam pas d’informacions vertadièras sus de temperaturas de l‘epòca, divèrsas recercas arqueologicas demòstran aquela davalada de tempraturas. Qualqu‘unas cronicas parlan sus cossí los flumes e los lacs glaçavan totjoen e la nèu èra venguda abituala tanben als païses mediterranèus. Coma exemple, lo riu Po foguèt glaçat pendent dos meses l’ivèrn dels ans 1431 e 1432. E a Venècia, los sieus canals avián una gròssa zòna de glaç, que daissava anar per la vila en caminant dessús los meteisses canals.

D’ostals de fusta

E per se protegir del fred, los abitants de l’Edat Medievala europèa dispausavan pas de tròp solucions. De castèls e de monastèris èran bastits amb de pèira, qu’èra naturalament fòrça freda. E las cabanas dels paisans, de fusta, avián tròp traucs dins lors bastiments per poder contrarotlar la dintrada del freg.

L’unic luòc de las cabanas ont podián los paisans recebre de proteccion èra al bòrd del fuòc. Desbrembam pas qu’aquelas cabanas possedissián solament una unica cambra. Lo fuòc deviá èsser alugat al centre de la cambra, luènh de las parets de fusta. E, al tet de palha, i aviá un trauc per ont sortissiá lo fum. Los incendis èran abituals, benlèu per distraccion.

E dins los castèls e los monastèris e en las edificacions de pèira, lo fuòc èra situat al bòrd d’un mur exterior. Las chemenèias comencèron pas a èsser bastidas fins al sègle XIIIen. Èran al començament de forma circulara e apondèron aprés una superfícia de fèrre coma proteccion dels murs ont èran installadas. Cossí podèm veire, se poguèssem viatjar dins lo temps, e arribèssem a l’Edat Medievala, benlèu çò de mlehor seriá menar tanben amb nosautres un gròs abric.