LO COMTAT DE TRIPÒL

CAM.- Lo 28 de febrièr de 1105 lo comte occitan de Tolosa, Raimond IVn de Saint-Gilles, un dels pus poderoses dirigents crosats agachava l’assaut sus la vila de Tripòl. Amb el i aviá una armada d’occitans e catalans que volián la conquistar. Los aràbis, totun, los nomenavan Ifrinj.

Raimond de Tolosa trapèt una val que li rebrembèt plan la sieuna tèrra mairala occitana. Èra una val nomenada Tripolis. Calguèt un sètge de doas annadas per poder la conquistar. Mas caliá poder o far car Tripòl s’espandissiá dempuèi Tortosa e la fortalesa d’Arka fins a Jubeil e Jable. Après caliá bastir un castèl que los abitants del luòc puèi nomenèron lo Castèl de Saint-Gilles.

Lo sètge, pasmens, contunhèt dirigit per Guilhèm Jordan, familha de Raimond IVn, que moriguèt pendent lo sètge de Tripòl. Après arribèt lo filh de Raimond, Bertran de Tolosa, que demanèt lo territòri en nòm del sieu paire. Puèi, Guilhèm moriguèt misteriosament quora cavalcava pendent la nuèch per una sageta.

Quora Tripòl abandonèt la lucha, Bertrand aunorèt pas la sieuna paraula e la vila foguèt pilhada pels occitans e catalans. Lo chaple foguèt brutal. Los que subrevisquèron foguèron venduts coma d’esclaus.

Una vila paradís

Tripòl èra una vila unica. Èra nauta, e contrarotlava la còsta dempuèi Maraclea fins a Beirut. Lo castèl èra en naut d’un puèg. Lo territòri s’epandissiá a travèrs del replanat d’Akkar per Margat, Tortosa, lo Crac dels Chevaliers, Arqa, Montferrant, Borton, lo castèl de Safed, lo castèl Roge, lo Castèl Blanc, lo Castèl de Jubail e la fortalesa d’Arima.

Las comunicacions èran enviadas amb de caval, de fum, de miralhs de solei o encara amb de colombs. A l’èst demorava lo territòri dels Assassins, Hama e Emesa.

Pels istorians actuals, Tripòl foguèt una vila de linhatge occitan, desparièr del francés. Raimond IVn de Tolosa aguèt una polida amistat amb Boemond de Tarant  mas parlavan de lengas desparièras. E Raimond IVn aimava brica los normands. Pasmens, fòrça òmes de la sieuna armada lèu maridèron de femnas localas e aprenguèron la lenga locala. Aquò creèt de crosats qu’èran plan atraches a l’Islam e encara que cresián en ambedoas religions. Lo cronicaire Fulcher de Chartres escriguèt aquò :

« Ja avèm dublidat ont avèm nascut. E ne parlam pas pus. Qualcunes son maridats amb de sirianas e d’armènias e encara d’aràbias qu’ara son crestianas. Las lengas son usadas de totes los biais possibles. Los que nasquèron en defòra ara son considerats coma de locals, coma de natius ».

Per ansin, aqueles crosats occitans e catalans lèu arribèron a un acòrdi social amb los abitants locals. Aquò se debanariá pas quora arribèron mai de crosats francs. Pel cavalièr aràbi Usama ibn Mundiq, « los francs nòus son brica simpatics mas los que ja fa de temps que demòran entre d’aràbis (d’occitans e catalans) ara sons plan mai simpatics ».

Puèi, pendent lo reialme de Pons (1112–1137), Tripòl venguèt mens e mens dependenta de Bizanci. E trinquèron relacions amb Jerusalèm. Pr’açò foguèron prèps d’anar a la guèrra contra aqueles. Los de Tripòl totjorn volguèron demostrar als autres crosats qu’èran desparièrs.

Lo grand filh de Pons, Raimond IIIn (1152–1187) parlava plan l’aràbi. Pels istorians aràbis èra plan intelligent e un bon dirigent. L’istorian andalusian Ibn al Jubayr visitèt Tripòl e diguèt puèi que « Raimond èra lo sol bon candidat per èsser rei de Jerusalèm». Mas Raimond demanèt la proteccion de Saladin e daissèt dintrar una armada aràbia a Galilèa.

Per Ibn al Athir, Saladin prometèt a Raimond IIIn lo far rei de totes los francs. Aquò foguèt brica aimat pels crosats que comencèron a lo nomenar traïdor. A la batalha d’Hattin l’armada de Raimond IIIn se n’anèt plan lèu. E un trobador francés escriguèt « Comte de Tripòl, Comte de Tripòl, remembra lo tieu jurament !».

Un nòu comte a Tripòl

Quora Raimond IIIn moriguèt, i aguèt una lucha entre dos nòbles, de l’Ostal de Peiteus, Boemond IVn (1187–1233) e Raimond Roupen, tanben d’aquel ostal.  Mas en 1269 lo dirigent aràbi Baibars ataquèt Tripòl après atacar Antioquia.

Baibars conquistèt lèu Montpelerin e la Montanha dels Pelerins. Arribèron nòvas de l’arribada de nòus crosats e se n’anèt. Un comte de Tripòl posterior, Boemond VIIn (1275–1287), moriguèt tanben sens de filhs e i aguèt una guèrra civila pel títol. E alara ataquèt lo Soltan d’Egipte, Al Mansur Qalawun.

Lo soltan egipcian amassèt un armada de 40.000 cavalièrs e 100.000 òmes d’infantariá e arribèron davant de Tripòl lo mes de febrièr. Los aràbis comencèron a lençar de pèiras contra la vila amb de catapultas contra la Torre de l’Evesque. La Torre tombèt après 35 jorns. Los crosats fugiguèron mas sonque qualcunes poguèron daissar la vila.

Lo 26 d’abril de 1289 los aràbis dintrèron en Tripòl. L’epòca crosada de Tripòl finiguèt tanben amb de violéncia. Foguèt aital cossí los occitans e catalans conquistèron Tripòl dempuèi 1105 e fins a l’an 1289. Puèi venguèron locals e natius e dublidèron la sieuna origina e la sieuna lenga mariala e lèu lo remembre de la vila coma una vila crosada demorèt tanben dublidada amb los sègles.