L’EXECUCION D’UN RADICAL
Cam.- Un des escandals pus grands que se debanèt pendent la fin de l’Edat Mejana ( 1453 or 1492 or encara 1500 ?) foguèt quora l’estat de Florença, amb l’òrdre papala per li balhar mai autoritat, auciguèt Giròni de Savonarola (Girolamo en italian), un monge dominican qu’aviá declarat la dictadura de las sieunas credenças radicalas crestianas (pas las de la Glèisa) en aquela vila. La sieuna mòrt foguèt un avís a la populacion coma o èran estadas d’autras persecucions contra d’autras eretgias pendent l’epòca.
Savoranola foguèt, totun, un dels personatges pus celèbres e coneguts de Florença e benlèu d’Itàlia tota pendent sa vida e apuèi. Nasquèt en Ferrara en 1452 d’una familha borgesa e dintrèt dins l’òrdre dels dominicans amb solament 22 ans. Fòrça annadas apuèi tornèt a Florença (ja l’aviá visitat abans) coma prior del convent de Sant Marc d’aquela vila en 1491.
Un discors considerat radical
Los discorses de Savonarola, maugrat que foguèron totjorn simpatics per la populacion, o foguèron brica per la borgesiá de Florença o la quita Glèisa catolica. Savonarola parlèt totjorn de l’Apocalipsi e de las sieunas visions sus la menaça de la fin del mond. A mai, las idèas qu’aguèt sus l’ideal de praubesa e lucha contra la degeneracion, luxe e plaser uman foguèron lèu considerats coma de radicals.
D’efièch, çò qu’aimèt mens la classe governanta d’aquela vila estat medievala (e la Glèisa) foguèt la denoncia de tot çò que fasiá de marrit la Glèisa catolica de l’epòca e son discors contra la riquesa. Fòrça gent se declarèt afogada de Savonarola pr’amor de sas profecias.
Savonarola ataquèt Lorenç de Medici e lo Papa e quora l’estat francés conquistèt Nàpols en 1494 Savonarola comencèt una relacion amb son monarca, Carles VIII, per assajar de cambiar la societat ont demorava. Aital foguèt declarada una sòrta de democracia teocratica en Florença que lèu venguèt una dictadura de fanatics religioses.
En 1498 Savonarola publiquèt lo Tractat sus lo Govèrn de Florença ont prepausèt un govèrn basat sus la justícia, la patz e la fisança entre los ciutadans. Aquò foguèt brica aimat per lo papat ne la noblesa ne borgesiá de l’epòca.
Lo papa Alexandre VI volguèt li donar un bon luòc dins la Glèisa per lo crompar. Savonarola respondèt que “voliá pas cap capèl d’evesque ne cap poder, solament lo destin dels sants, çò es la mòrt”.
Lo 23 de mai de 1498 foguèt arrestat e executat publicament a la Plaça de la Signoria de Florença aprés setmanas de torturas. Sos afogats poguèren pas res far. Après l’aucir, son còrs foguèt brutlat. Mas sa ideologia demorèt bèl temps: Martin Luther en 1523 faguèt difusion de la sieuna interpretacion del psalm 50, lo Miserere, e sa interpretacion radicala de la fe de Crist contra la musica, lo luxe e la literatura (brutlèt los libres de Bocaccio e Petrarca per anar, çò disiá el, contra Crist !) contunhèt a travèrs los sègles.
Uèi es considerat mai un fanatic que demorèt fòrça abans de sa epòca. Que luchèt contra la Renaissença, l’Umanisme e l’Art. D’autres encara defensan sa figura uèi lo jorn. Foguèt exemple de la lucha entre la rason e lo fanatisme que comencèt a ganhar la rason pendent la fin del sègle XIV amb l’Umanisme e amb l’avanca de la Sciéncia tre aquela epòca: una edat medievala que tanben foguèt escura.
