LOS TRENCAVÈL OCCITANS
Francesc Sangar.- La dinastia Trencavèl foguèt una importanta familha de la noblesa occitana que governèt amples fèus dempuèi lo sègle XI fins a començament del sègle XIII. Dins dels sieus fèus trobam los vescomtats de Nimes, Albi, Besièrs, Carcassona, Rasés e Agde. Èra de segur la segonda familha de l’aristocracia occitana mai poderosa, après l’Ostal de Tolosa.
Mas pendent aquel sègle e mièg, los Trencavèl devián tanben manténer un equilibri de poder (e evitar una somission totala) amb lo meteis Ostal de Tolosa e amb los reis d’Aragon e comtes de Barcelona (amb qui mantenguèron una relacion de vassalatge). La Crosada contra los Catars dempuèi l’an 1209 e la consolidacion del poder reial francés al Lengadòc acabèt pauc a cha pauc amb lor poder politic, economic e territorial.
L’origina del nom
E d’ont proveniá lo nom de familha Trencavèl? L’ipotèsi mai possibla explica que lo nom proveniá de l’expression “Trenca avelana” (mas desconeissèm perqué èran designats d’aquela manièra; benlèu perque possedissián de vastes camps d’avelanas en los sieus fèus?). Mas una autra ipotèsi parla de “Trenca ravel” ont las avelanas serián substituidas per de rafes; aquela ipotèsi basa lo sieu resultat en lo dessenh de l’escut familial dels Trencavèl qu’explicarem après. Qualcunas damas de la familha utilizavan lo nom de familha en una version femenina, Trencavela.
Lo primièr membre del linhatge qu’utilizèt aquel nom de familha foguèt Raimon Bernat (moriguèt l’an 1074) e èra filh del vescomte Bernat Aton III d’Albi e d’Ermengarda de Carcassona. Los maridatges entre membres de desparièras familhas nòblas occitanas èran una constant. Mas las originas mai ancianas d’aquel linhatge condusisson fins a l’aluenhat sègle IX, amb un primièr ancessor nomenat Aton, que foguèt un nòble de Tolosa possiblament parent, mejançant qualque matrimòni, de l’ostal de Tolosa.
Lo sieu escut fins a l’an 1247 èra compausat per tres franjas orizontalas rojas e tres blancas que se combinavan alternativament, e dins las franjas blancas dessinadas de color negra de rafes. L’an 1247, Raimon II Trencavèl, quand la familha aviá ja perdut la majoritat de las siás possessions, cambièt lo dessenh de l’escut familial e substituiguèt los rafes per de sagetas negras en direccion cap al nòrd coronadas per tres ponches tanben negres. Qualques istorians an especulat sus aquel cambiament e lo sieu significat sens aver trobat cap d’explicacion definitiva.
Lo nom dels Trencavèl es estat restacat de manièra constanta amb la preséncia de la nomenada “eretgia” dels Bons Òmes, los Catars, e avèm cèrtament constància de qualcunes membres del linhatge que foguèron de cresents e de membres d’aquela glèisa “dissidenta”, mas la siá istòria nos transpòrta abans a una Occitània prospèra e rica, ont las vilas creissián e venián de centres de desvolopament economic, e ont la cultura èra un ais basic de la societat. A las corts nòblas occitanas, los trobadors creavan lors poèmas e l’occitan veniá la primièra lenga romanica qu’atenhiá l’excelléncia literària e èra lo miralh ont se rebatiá tota la cultura europèa occidentala. Vertadièrament, un primièr assag d’una Renaissença. Començam un cicle consacrat a aquela familha, un linhatge basic per comprene l’Occitània medievala.
