LO CAVALIÈR UG DE LACI
CAM.- Pendent la crosada contra los catars de 1209 i aguèt de centenars, benlèu, de milièrs de cavalièrs e senhors feudals que foguèron pas franceses. Plusors i anèron de mai enlà de las frontièras continentalas europèas. Aquel es lo cas de l’irlandés Ug de Lacy, senhor de Meath, filh d’Ug de Laci, descendent d’un dels primièrs barons normands qu’acompanhèt Enric IInd d’Anglatèrra pendent la sieuna ataca a l’illa d’Irlanda de 1171.
Nascut aperaquí l’an 1176, lo cavalièr Ug de Laci cerquèt totjorn lo servici de las armas. Dempuèi l’an 1200 ataquèt lo senhor feudal de Down, Joan de Courcy, e en 1203 ja aviá conquistat lo comtat e fach presonièr Courcy. Lo prèmi reial de Joan sens Tèrra foguèt li balhar de tèrras en Ulster e Connaught a mai del títol de comte. Quora tornèt a Irlanda dempuèi Londres recebèt la mission de sosmetre los O’Neill de Tyrone, revoltats a la corona anglesa, mas capitèt pas gaire a l’ora de poder o far.
Totjorn en guèrra
Encara en 1207 comencèt una autra guèrra, aqueste còp entre los de Laci, la sieuna familha e los Fitz Henry. Apres èsser vaincut al prat batalhièr divèrses còps, calguèt fugir a Escòcia per salvar la vida. Dempuèi 1210 e pendent d’annadas, Ug de Laci demorariá a l’exili, e ailà profechèt lo moment per se n’anar a las crosadas contra los occitans, qu’èran començadas en 1209. Ug de Laci i demorariá pendent gaireben 13 annadas e sonque tornariá a Irlanda en 1221, aprés s’aliar amb los O’Neill contra son rei e son pròpri país. Aquela guèrra feudala entraïnariá la tornada del comtat a Ug de Laci en 1227 e dempuèi alara Ug de Laci daissèt d’èsser un nòble revoltat e dintrèt, tornarmai, al servici del rei anglés. Pasmens, la sieuna mòrt arribèt en 1242 e, sens filhs, lo comtat tornariá a la corona anglesa.
Malgrat que visquèt una epòca coma nòble revoltat e a l’exili, fin finala poguèt recébre tornarmai las sieunas tèrras. Se aquò foguèt un darrièr succés diplomatic d’Ug de Laci, la sieuna vida personala foguèt brica erosa, car perdèt tres filhs quand èran joves a mai d’una filha, abans de morir. E poguèt jamai aver un ainat per li daissar lo comtat d’Ulster, car los tres filhs qu’aguèt moriguèron abans qu’el meteis.
L’idèia d’anar a Occitània pendent la crosada li seriá, benlèu, arribada de la man del francés Bertran de Verdun, paire de Lescelina, amb qui mariguèt Ug de Laci. Lo senhor de Verdun foguèt plan conegut a l’epòca pr’amor que se n’anèt a Tèrra Santa en 1189 amb Ricard Còr de Leon e ont moririá sonque tres annadas aprés.
Es conegut per de cronicas de l’epòca que Simon de Monfòrt aviá una granda fisança en Ug de Laci e pr’amor d’aquò li balhèt lo vilatge de Castèlnòu d’Arri e encara Laurac e las tèrras al torn d’aqueles vilatges lengadocians. Pasmens, òm pòt pas dire amb seguretat se aqueles vilatges li foguèron balhats abans o aprés l’ataca e sètge dels comtes tolosan e de Fois de 1211 de Castèlnòu d’Arri.
Benlèu Ug de Laci i participèt en tot luchar contra los occitans dempuèi laguens de Castèlnòu d’Arri o dempuèi defòra, car lo sètge capitèt brica pels occitans e aqueles abandonèron lèu Castèlnòu d’Arri. Benlèu Ug de Laci profechèt lo moment per ganhar la fisança de Simon de Monfòrt alavetz, e aquel li balhèt lo vilatge puèi. Mas tot aquò es brica segur car, son nom es sonque un de mai al costat de centenars d’autres senhor crosats qu’ataquèron Occitània dempuèi 1209 e pro. La majoritat d’informacion que n’avèm, uèi lo jorn, parla mai de la sieuna vida en Irlanda e Escòcia.
Cossí que siá, l’irlandés Ug de Laci abandonèt la crosada contra los bons òmes en 1221, tres ans aprés la Mòrt del pròpri Simon de Monfòrt. Aquela foguèt una epòca tras que malaisida pel filh de Monfòrt, Amalric, que luchèt pendent d’annadas per perdre pas tot çò que son paire aviá ganhat e que los occitans volián – e aital o faguèron – tornar a conquistar per liurar Occitània dels crosats.
En 1221, totun, la guèrra contra los revoltats occitans començava a èsser ja perduda pels crosats e benlèu aquel foguèt lo moment causit per Ug de Laci per assajar de tornar al servici de la corona anglesa, un prètzfach que capitèt de far, pendent los darrièrs ans de la sieuna vida. E la crosada contra los occitans demorariá sonque coma un episòdi (long, aquò òc) de la sieuna vida, sens pas gaire d’importància, pr’amor que daissèt endarrièr tot çò qu’aviá guanhat coma crosat – o benlèu li foguèt raubat pels occitans – e dedicidiguèt tornat a Irlanda, lo sieu país nadiu e d’ont jamai aviá volgut se n’anar.
