LA PÈSTA NEGRA

Francesc Sangar.- Ongan avèm patit a tota la planeta una situacion fòrça complicada amb la pandemia del Coronavirus-19. Mas l’Umanitat totjorn a patit d’epidemias qu’an provocat de vertadièras massacres, e mai se fins al sègle XX, afectavan solament divèrsas regions del mond, e pas los cinc continents simultanèament.

Segurament qu’a Euròpa l’epidemia mai mortifera foguèt la nomenada “Pèsta Negra”, que comencèt a mitat del sègle XIV. E massacrèt un tèrç de la populacion del continent segon qualques estimacions basadas en los registres parroquials, perque en aquel moment dispausam pas d’estatisticas oficialas.

Existisson de divèrsas teorias suls motius de l’aparicion d’aquela epidemia, mas una de las mai reconegudas se basa en l’arribada d’un vaissèl provenent de l’Euròpa Orientala (qualqu’uns opinan qu’originari de Crimèa) e qu’arribèt a Gènoa o a Marselha. Fòrça rapidament s’escampèt  lo virus per la Provença, lo Lengadòc e la Peninsula Italiana. Las condicions sanitàrias de l’Euròpa medievala favorissián aquela propagacion.

Un desastre demografic

Uèi podèm pas imaginar lo desastre que visquèron los europèus de l’epòca e la paur a patir la Pèsta Negra, que per a la majoritat dels malauts significava la mòrt. Una pellicula que mòstra aquela angoisha de manièra fòrça plastica es lo film “Lo seten sagèl” del director suedés Ingmar Bergman. A Catalonha dispausan de qualques infomacions puntualas concernent a  determinadas populacions que nos permeton de comprene la magnitud de la tragedia de la Pèsta Negra.

A la vila de Perpinhan, al Rosselhon, l’epidèmia provoquèt la mòrt del 50% de las personas que trabalhavan en mestièrs “publics”, de relacion amb las personas, coma per exemple mètges, sacerdòts o notaris. Mas a la vila de Berga, dins la comarca del Berguedan, moriguèron totes los avocats e los jutges. Vertadièrament, existissiá panic entre aquelas personas, que per lors trabalhs, èran mai expausadas al contacte amb autras personas.

A la comarca d’Osona o a la comarca del Gironès moriguèron, segon nos indican de projeccions demograficas, dos de cada tres abitants (vertadièrament, un desastre demografic impossible d’imaginar). A la vila de Barcelona, dels cinc conselhièrs de la municipalitat, subrevisquèt solament un, e l’institucion locala demorèt inactiva fins que foguèron cambiats.

Mas l’epidèmia arribèt tanben a d‘establiments qu’èran teoricament barrats e sens gaire contacte amb la populacion, coma los monastèris. A Santa Maria de Ribes, lo virus dintrèt e auciguèt totes los monges mens un, qui venguèt lo nòu prior de la comunitat religiosa (qu’aviá solament un unic membre, lo meteis monge subrevivent).

E encara a Catalonha trobam un remembre, ara convertit en un espectacle, la nomenada “Dança de la Mòrt” de Verges, a la comarca del Bas Empordan, que se celèbra la nuèch de Dijòus Sant, e que remembra la paur a la mòrt introdusida sustot coma consequéncia d’aquela epidèmia.

Urosament, gaudissèm uèi d’unas melhoras condicions igienicas e sanitàrias per poder combatre las epidemias, mas pendent l’Edat Medievala, las personas gaudissián pas d’unas bonas condicions per combatre aquelas malautiás.