DE BASTISSEIRES DE PUÈGS

Christian Andreu.- Las nacions indigènas que demorèron pendent los sègles X e XIII a la val de MississipÍ son, benlèu, una de las culturas mai desconegudas de l’istòria medievala d’America del Nòrd. O son per rapòrt amb d’autras culturas coma l’astèca, la maia o l’inca. Totun, que bastiguèron los mai grands vilatges del continent franc d’aquelas. Son los que forman la nomentada Cultura dels Puègs de Cahokia.

D’efièch, los puègs qu’encara uèi demoran a Cahokia Mounds, prèp de Collinsville, a Illinois, forman partida d’una vila giganta, començada a bastir aperaquí l’an 900 e finit solament 300 annadas puèi. Es una vila amb mai de quatre terrassas o nivèls desparièrs de prèp de 30 mètres de nautor e una superfícia totala de mai de 6 H, çò que fa d’ela una de las vilas indigènas (benlèu la màger) mai grandas de tota America del Nòrd. La basa de cada puèg fa 210 x 480 m e dins i an fins a 600.000 m3 de tèrra.

Segon los arqueològs del jaciment i aguèt desparièras epòcas de bastiment dels puègs e foguèron fachs per d’obrièrs (benlèu centenats o milièrs) que menavan la tèrra d’autres airals. Sus cada puèg i aviá un bastiment gigant de 30 x 14 m qu’arribava a 15 mètres de nautor e que dominava l’airal. Foguèt un bastiment public, lo palais d’un cap o puslèu un temple.

Una cultura de vida cuerta

Maugrat l’estonament que provòcan los puègs de Cahokia encara uèi lo jorn, foguèron simbòl d’una cultura de vida cuerta, qu’anèt pas mai enlà del sègle XIII. “Cahokia aguèt una epòca d’aur entre l’an 1000 e l’an 1200 – çò diguèt William Iseminger, arqueològ de Cahokia -. Foguèt una vila que poiriá aver agut entre 8.000 e 42.000 abitants. Coma la vila de Londres a l’epòca. A l’origina s’espandissiá per mai de 160 H e aviá mai de 100 puègs”.

Un mur de fusta aparava la vila amb de pichons castèls de defensa. Se sap pas encara quals enemics avián los abitants de Cahokia mas es segur qu’avián paur d’eles pr’amor que tornèron bastir las muralhas de fusta fins a tres còps en 200 annadas. A mai, desseparava la classe sociala mai nauta de la mai baissa e quora i aviá una ataca aquestes dintravan dins la zòna protegida per fugir dels atacaires.

“I a d’estudiaires que pensan que Cahokia poiriá èsser definida coma una cultura pròcha a un estat – çò confirmèt Iseminger-. Totun, es lo mai grand centre del nòrd de Mexic e aviá una administracion politica e comerciala qu’arribava a de centenats de quilomètres mai enlà de la quita vila”.

Atal, l’arqueologia ja a confirmat que Cahokia aviá un sistèma de registre de la populacion, d’activitats militaras e de talhas divèrsas e un biais de distribucion e produccion d’aliments eficaç. Segon los cercaires Cahokia aguèt una importància giganta dins America del Nòrd pendent aquela epòca pr’amor qu’èra situada entre los flumes Mississipí, Missouri e Illinois. A mai, lo riu Ohio e l’airal dels Grands Lacs es pas luenh. I aguèron, doncas d’influéncias mesoamericanas ?

“Se sap pas encara – çò diguèt Iseminger -.Mas los puègs de Cahokia forman de plataformas e de plaças e centenats de pèças de ceramica son semblablas a las mesoamericanas. I a pas cap pròva aqueologica mas cal pensar que òc, que i aguèt de contactes entre los indigènas de Cahokia e las divèrsas nacions mesoamericanas d’America del Centre pendent de sègles”.

Per ansin, la cultura de Cahokia seriá estada formada de manièra autoctòna e apuèi se desvolopèt mejançant de contactes amb d’estrangièrs. Los divèrses puègs son situats dins un ais principal que dividís la vila d’èst a oèst e forman de plaças e de complèxes funeraris independents dins la vila. Un fach que confirma la coneissença qu’avián los abitants de Cahokia de l’astronomia e la geometria.

Es vertat que la region visquèt abans d’autras culturas indigènas coma las de Poverty Point or Hopewell. E quora nasquèt Cahokia l’istòria culturala de l’airal ja èra prigonda. Totun, cal reconéisser que i aguèron grandas culturas plan desvolopadas a l’America medievala: l’Empèri Astèca, l’Inca, los Maias, e ara, atanben, los de Cahokia.