UN JOIÈL A INTERNET
Redaccion.- La còla de Medievalòc avèm totjorn afirmat que la tecnologia mai modèrna pòt dubrir una nòva pòrta – e fantastica- a l’estudi d’epòcas passadas. E que se aquò arriba pas e pas per fauta de la meteissa mas per fauta –sovent– de volontat politica (la meteissa que vòl arrestar l’espandiment general de la cultura e l’educacion a totes). Pr’açò sèm uroses de confirmar la descobèrta d’un vertadièr joièl medieval a Internet que pòt donar e de segur qu’o farà, una montanha d’alegrias als aimants de l’istòria e la geografia d’aquela epòca.
Aquò arriba aprés se conéisser que lo Musèu Galilèu de Florença telecarguèt la mapa medievala de Fra Mauro e òm pòt la visitar amb una resolucion tras qu’ordinària. D’efièch, cada còp que – e aquò tanben arriba aital en de mapas que i a en de libres a cèrtas bibliotecas publicas – òm vòl espepissar amb prigondor per estudiar melhor una mapa medievala arribavan totjorn de problèmas de vision e la majoritat dels còps òm finís pas lo trabalh per causa d’aquò.
Es pas lo cas amb la mapa medievala de Fra Mauro qu’òm pòt trapar ara a Internet en aquel musèu italian: https://mostre.museogalileo.it/framauro/en/ De remembrar qu’aquela mapa es encara uèi lo jorn considerada coma una de las mapas mai importantas de l’istòria de la cartografia. La mapa tanben es coneguda amb lo nom de Planisfèri de Fra mauro e pòt ara èsser – e pr’amor d’aquò convida’m a totes los nòstres legeires d’o far – observada amb una plan nauta resolucion, un prètzfach que se debana pas totjorn.
La mapa de Fra mauro foguèt realizada coma una mapa redonda aperaquí l’an 1450, çò es pendent la fin de l’edat medievala europèa per Fra Mauro, un religiós italian que poguèt daissar a l’istòria modèrna un joièl cartografic que fa gaireben 2 mètres de diamètre. La mapa foguèt telecargada aprés lo recent trabalh de restauracion qu’aquel musèu faguèt de la mapa e decidiguèt puèi una bèla pensada: permetre lo public general a mai dels cercaires poder agachar la mapa en tres lengas ; italian, anglés o chinés.
Una vertadièra exploracion medievala
Amb aquela escasença, de cercaires mas tanben d’aimants de la istòria e la geografia medievala pòdon ara doncas viatjar a totes los luòcs – que tanben n’i a que son pas reals – descriches a la mapa – i a mai de 3 000 que nomenan las províncias, mars, reialmes e flumes de la Tèrra coneguda en 1450. E amb aquela resolucion val pas dire que lo viatge pòt arribar a èsser estonant.
La mapa de Fra Mauro foguèt realizada sus la basa de viatges de grands exploradors medievals coma Marco Polo (1254-1324), mas tanben Niccolò de Conti (1395-1469). A mai, tanben descriu de luòcs ja coneguts dempuèi l’epòca de Ptolomèu, considerat coma un dels paires de la sciéncia cartografica posteriora (sègle II).
Per ansin, los curioses pòdon ara estudiar e plan la geografia medievala d’aquela epòca que serà mai coneguda que non pas la pròpia vida de Fra Mauro. D’efièch, uèi lo jorn sonque coneissèm que foguèt plan restacat amb Venècia e que trabalhèt plan entre las annadas 1430 e 1464. Segon un registre del monastèri de San Michele, en 1448 aviá la tòca de far ja una mapa de la planeta tota e que benlèu poguèt pas finir pr’amor que moriguèt en octubre de 1459. Pasmens aguèt temps de finir aquela bèla mapa medievala que totes podem ara espepissar e ne gausir a Internet.
De soslinhar qu’òm pòt i trapar tanben de luòcs estonants – sonque cal assajar de los cercar; coma lo castèl d’Alamut, ont demorèt lo vielh que fondèt la secta dels assassins, e que contrarotlèt la majoritat dels assassinats politics que patiguèt la region siriana – e mai enlà – entre los sègles XI e XIII. E que sonque finiriá amb la conquista mongòla de 1275. E de luòcs coma aquel e milièrs d’autres son los que podèm trapar a la mapa medievala de Fra Mauro pr’amor d’aquesta meravilhosa iniciativa italiana. Planvenguda !
