UNA TENSON PEL REI D’ARAGON
Christian Andreu.- L’òbra del trobador Guilhèm d’Autpol es plan desconeguda. E sa vida, solament pòt èsser situada, solide, e encara sens lo consens de totes los cercaires, pendent la fin del sègle XIIIen. Es l’òbra trobadoresca d’un autor tras que singular pr’amor de la tematica de sas cançons, l’origina geografica de l’autor e los monarcas que cantèt (Sant Loís de França mas atanben Jacme I, Comte de Barcelona e Rei d’Aragon).
Per ansin, l’òbre amassada apuèi set sègles es brica longa: segon lo cercaire Martí de Riquer, sonque ne ne son demoradas una cançon que parla de la Verge, una autra que parla d’un pastorèla, un planh que plora la mòrt del rei francès Sant Loís (1270) e encara una darrièra e tras qu’interessanta tenso amb Dieu que parla de la religion e que considèra que la majoritat de las corts europèas fan pas pro per anar luchar amb una autra crosada e liberar aital Jerusalèm.
Es doncas una òbra redusida mas fòrça interessanta pr’amor que confirma qu’atanben i aguèron de bons trobadors gascons e encara dins un periòde de temps pro tardiu coma es la fin del sègle XIIIen. A mai, es un bèl exemple sus cossí pas totes los joglars e trobaires medievals cantavan totjorn sus e per de femnas. La tematica causida per Guilhèm d’Autpol (Tarn), trobador e benlèu atanplan joglar, es majoritàriament religiosa e parla pauc de femnas.
Una peticion a Dieu
La tenso Seinhos, aujas, c’aves saber e sen, escricha d’aperaquí l’an 1269, situa lo joglar al reialme del cel, en tot demandar d’ajuda a Dieu del còp que critica la glèisa catolica, que, segon d’Autpol, fa jamai pas pro per sauvar l’umanitat. Dieu li respond qu’aqueles auràn son puniment:
“[…] als clercs darai mala ventura,
Et als ordes tolrai possessions,
Que s’ara son ricxs, de temps n’auran frachura,
Pues dar lur ai malautia mot dura,
E li prinse perdran indiccions,
Doncs remanran aunit e vergoinhos
Tant qu’eu efern sera lur sebeutura”.
Apuèi, dieu confirma lo trobador que los ordes religioses fan pas plan sòn òbra, sustot los del Temple e de l’Espital qu’atanben auràn son puniment. La tensó es, totun, pro cuèrta (o çò que n’a demorat fins uèi) e lo trobaire gascon profiècha per demandar a un dels reis pus poderoses de l’epòca de començar una nòva crosada per liberar Tèrra Santa (com aital faguèt en 1269). Lo darrièr vèrs es pus que clar:
“Rei d’Aragon , pair e fil de prozeza,
Castel de pres, fons de so per c’om val,
Mon som ie·us dic, seinher, si Dieus vol sal,
Qu’el menares en dreg vostra franqueza”.
Çò que se pòt pas confirmar istoricament es se Jacme I decidiguèt començar una crosada a Orient Pròche pr’amor que li demandèt Guilhèm d’Autpol e encara d’autres trobadors (Olivier lo Templièr, Cerverí de Girona, Guilhèm de Mur) en sa pròpria lenga (lo rei parlèt totjorn occitan pr’amor de sa maire occitana Maria de Montpelhièr) o pr’amor d’una decision politica plan pensada pròpria. E pensam que benlèu poirem jamai o saber.
