L’OCCITAN, LA LENGA DELS TROBADORS (4)
CAM.-D’autors coma Jacques Pignon tanben an defensat l’ipotèsi peitavina sus l’origina de la lenga occitana coma lenga poetica dels trobaires. Segon Pignon, Peitieus, malgrat èsser un territòri de transicion entre lo nòrd francés e lo sud occitan, patiguèt a l’epòca una atraccion prigonda vèrs lo sud. E aquesta foguèt a totes los nivèls; politic mas tanben lingüistic e cultural.
En Peitieus, als sègles Xien e XIIen, al sud de Viena e lo sud-èst de Doas Sèvras, òm parlava occitan. E se pòt afirmar plan qu’en la meteissa vila de Peitieus s’i parlèt una barreja. E doncas es brica estonant veire cossí usèt l’occitan Guilhèm IXen d’Aquitània pr’amor que l’occitan tanben foguèt una lenga parlada dins la sieuna pròpria vila. Aquesta teoria tanben foguèt defensada per Carles Camproux, pr’amor que Guilhèm lo trobador utilizèt la lenga parlada a la siá cort ducala e comtala en Peitieus.
L’ipotèsi centrala
La darrièra e pus modèrna ipotèsi de l’occitan coma lenga originària dels trobadors comencèt a se desvolopar sonque dempuèi l’an 1952. Aquela ipotèsi, defensada per de cercaires coma Brunèl, Orr o Rohr situa la lenga usada pels trobaires dins la meteissa posicion que la lenga dels premièrs tèxtes religioses occitans mas tanben juridics.
John Orr pensava pas que l’origina d’aquela lenga foguèsse lo lemosin. Pasmens, reconeissiá l’importància d’aquela varianta lingüistica a l’ora d’espandir l’art trobadoresc en occitan. Mas, segon Orr, cal rebrembar qu’un dels pus ancians tèxtes escriches en occitan, la Canson de Santa Fe, foguèt trapat al languedòc, prèp dels Pirenèus.
Per contra, Pèire Bèc afirmèt que i a pas cap lenga medievala amb tants documents escriches abans de l’an 1200 en tota Euròpa coma l’occitana (mai de 540). E es dificil pensar que lo Reialme d’Aquitània, nascut tornarmai en 778, aguèsse pas cap lenga administrativa reiala (o foguèt lo latin ?). E se Orr situa l’origina geografica de l’occitan en Tolosa, d’autres autors son pas segurs d’aquò.
Segon d’autres cercaires encara, coma Ruprecht Rohr, la zòna de transicion entre la lenga d’oïl e la lenga d’òc a l’epòca seriá plan màger, amb lo peitavin, mas tanben l’occitan de la Marcha, lo Croissant e lo franc-provençal coma airal que desseparava ambedoas lengas e ambedoas culturas. Mas tanben i a autors que creson que lo peitavin de Guilhèm IXen seriá alara plan luenh geograficament de l’occitan “central” meridional pr’amor qu’un airal coma aquel es plan, plan grand.
Segon Rohr, lo peitavin poiriá doncas èsser pas a l’origina de la lenga trobadoresca usada aprés pels trobadors occitans. La region que ne seriá l’origina auriá los Pirenèus coma frontièra pus meridinala, a l’èst lo provençal, e al nòrd la nomenada zòna de transicion que ja avèm descrich e que pas totes los cercaires son d’acòrd a l’ora de situar las sieunas frontièras. Aquel seriá lo territòri ont nasquèt l’occitan trobadoresc.
