L’OCCITAN, LA LENGA DELS TROBADORS (3)
CAM.- L’ipotèsi peitavina es una de las quatre que soslinhan la region ont se desvolopèt l’origina de la lenga poetica trobadoresca. La defensar o l’atacar es plan complèx pr’amor que lo problèma es plan delicat e òm pòt i èsser d’acòrd o pas de biais aisit o pas.
Un dels primièrs trobaires que i aguèt en Occitània foguèt Guilhèm IXen. Aquel Duc d’Aquitània foguèt peitavin. Podèm rebrembar plan que l’occitan medieval – e plan mai encara pendent aquela luenha epòca – tanben foguèt parlat en la region de Peitieus, pr’amor que la frontièra lingüistica occitana medievala foguèt plan mai septentrionala qu’uèi lo jorn.
Aquò entraïna confirmar, benlèu, que l’occitan poetic medieval trobadoresc foguèt usat de manièra generala plan mai en defòra del sieu airal lingüistic (un prètzfach que tanben se debanèt en d’autres païses, coma Catalonha, ont lo pòble ja començava a parlar un catalan mai e mai desparièr de l’occitan).
Totun, tanben es una ipotèsi problematica, car òm pòt pas encara situar l’origina de l’erotica de l’autor (aràbia?). Cossí que siá es una lenga estandarizada a nivèl poetic (malgrat que tanben i a cèrts peitavinismes e lemosismes ) que serà l’usada als poèmas de la fin d’amor.
Lo primièr trobador
Foguèt doncas Guilhèm IXen lo primièr trobador ? Se òm respond òc cal rebrembar que Guilhèm es peitavin mas que canta en occitan. Foguèt aquela la sieuna lenga mairala ? Foguèt parlada per totes en Peitieus ? O sonque èra una lenga de cultura e pro ?
Uèi, fòrça cercaires creson e tanben Bèc) que Guilhèm usèt la lenga occitana pr’amor que la majoritat dels sieus estats èran al sud e èra amb aqueles amb qui voliá parlar. Mas que la sieuna lenga mairala foguèt, benlèu, lo peitavin.
Segon aquò e tanplan segon Gamillschleg lo peitavin seriá estat un dialècte medieval de l’occitan coma d’autres, e que sonque se desseparàn d’aquesta lenga pr’amor de la pression lingüistica francesa septentrionala posteriora. Pasmens, ja al sègle XIIIen cèrts tèxtes escriches en peitavin son ja gaireben francecisats.
Alavetz aquel dialècte occitan de l’epòca, lo peitavin, seriá estat causit per totes los trobadors posteriors coma vertadièra lenga poetica. Segon mai d’un cercaire aquò confirmariá l’ipotèsi que, coma la majoritat de lengas literàrias medievalas, l’occitan poetic trobadoresc, doncas, auriá pas agut jamai cap origina geografica. Auriá pas nascut en cap luòc. O dich d’un autre biais, pertot.
