LA MÒRT DE CARLESMANHE
Francesc Sangar.- Quina es la personalitat mai importanta de la nauta Edat Medievala de l’Euròpa Occidentala? Carlesmanhe. Lo sieu regne establiguèt de cambiaments decisius en l’istòria europèa. Amb una granda sabença dirigiguèt e governèt lo sieu grand empèri.
L’an 813, amb setanta tres ans de vida e quaranta cinc ans de regne amb los francs, convoquèt la siá cort, amb la tòca de declarar oficialament lo sieu unic filh (òme) viu, Loís (lo futur rei Loís II lo Piòs) e que governava Aquitània, eretièr del tròn. Malgrat qu’aviá agut de divèrses filhs, totes mens Loís, èran mòrts. En pensant a las rivalitats abitualas entre fraires per aténher lo tròn en l’epòca medievala, aquela circonstància evitèt segurament qualcuna guèrra.
La mòrt de l’emperaire
Amb aquel acte, en pensant segurament que la siá mòrt èra pròcha, l’emperaire Carlesmanhe decidiguèt començar a traspassar lo poder al sieu filh. Vertadièrament, la nòva estructura autrejava a Loís de poders similars als del sieu paire: podèm parlar d’un tròn partejat. Loís tornèt a Aquitània, del temps que l’emperaire, segon las cronicas d’Eginard, cacèt pendent los meses de tardor.
Lo jorn 1 de Novembre Carlesmanhe arribèt a Aquisgran, sedença abituala de la siá cort. A començaments del mes de Genièr de 814, foguèt detectada la siá malautiá mortala; la pleuriti, e dempuèi lo jorn 21 demorèt al lièch, en sortint solament de la siá abitacion per prene l’Eucaristia. Sèt jorns après moriguèt l’emperaire del Sant Empèri Roman Germanic, a nòu oras del matin, e après assistir a la messa jornalièra.
Malgrat qu’èra tradicional que los monarcas foguèsson enterrats de jorns après lors defuncion, l’enterrament de l’emperaire Carlesmanhe se produsiguèt lo meteis jorn de la siá mòrt, a la meteissa catedrala d’Aquisgran. Segon las cronicas de l’epòca, la siá defuncion foguèt fòrça lamentada per la cort, mas tanben per tota la populacion dels sieus regnes. Un tèxt comentava que “Dempuèi las tèrras ont se lèva lo solelh fins a las plajas occidentalas, totes ploran e planhan. Los francs, los romans, e totes los crestians planhon amb granda preocupacion. Joves e vièlhs, glorioses nòbles, totes planhon la pèrda del sieu Cesar, lo mond entièr planh la mòrt de Carles”.
Mas lo còrs del grand emperaire gaudiguèt pas de tranquillitat segon explican qualcunas legendas e qualcunas realitats. Una d’aquelas legendas narra coma l’emperaire Oton IIIen aviá descobèrt lo cavòt de Carlesmanhe e coma “aumenatge” aviá vestit lo sieu cadavre amb de vestiments dignes d’un monarca. Aquela incresibla legenda amaga pas que los emperaires Frederic l I’an 1165 e Frederic II l’an 1215 transportèron lo sieu còrs cap a un autre sarcofag d’aur e d’argent a la meteissa catedrala d’Aquisgran, ont contunha sepelit.
