LO COMTE D’ARMANHAC
Redaccion.- Ja avèm dich que pas gaire nòbles occitans causiguèron lo costat dels crosats pendent la Crosada dels Albigenses, que comencèt en 1209. Sonque qualcunes gausèron luchar amb Simon de Monfòrt e puèi o paguèron car, coma Baldoin de Tolosa, fraire del comte raimondin. Geraud Ven, comte d’Armanhac, malgrat que tanben podiá aver causit una autra causa, decidiguèt venir vasal de Monfòrt e luchar amb el fins a la mòrt del cap crosat en Tolosa en 1218.
Quora nasquèt Geraud de Lomanha, deviá pas èsser ne comte nimai vicomte, pr’amor del sieu fraire ainat. Totun, aprés la mòrt del sieu fraire, venguèt d’en primièr vicomte de Fesensac. E quand moriguèt Bernard IVen d’Armanhac sens filhs foguèt tanplan nomentat comte d’Armanhac, sonque pr’amor qu’èra familha pròcha d’aquel.
Per ansin, en 1215, Geraud Ven es comte d’Armanhac e vicomte de Fesensac. La crosada ja aviá començat en 1209, e quora los crosats, a travèrs de Simon de Monfòrt, li demanan d’ajuda, decidirà luchar amb eles, malgrat que, benlèu se aguèsse pogut, auriá demorat neutral. Mas la paur a patir çò que patiguèt lo comte tolosan seriá la màger causa, podèm pensar, per decidir lo comte armanhaqués a luchar amb los crosats fins a la mòrt del meteis Simon de Monfòrt davant la muralha de Tolosa en 1218.
La resisténcia occitana
Dempuèi junh de 1215, quand Geraud Ven d’Armanhac reconeis Simon de Monfòrt coma son nòu senhor feudal, las causas son brica bonas pels occitans. Fòrça castèls e vilas son estadas ja conquistadas pels crosats e semblariá que la guèrra finirà lèu e que serà ganhada per Monfòrt. Benlèu pr’açò Geraud Ven decidís d’acceptar Monfòrt coma son senhor feudal. Totun, en 1217, los occitans tornaràn a se revoltar, aucisson los crosats que i en Tolosa e declaran la vila liure de crosats. Simon de Monfòrt, qu’es demorat alavetz en defòra de la vila, començarà lo sètge, fins qu’una pèira getada dempuèi la vila l’aucirà per totjorn en 1218.
Del còp qu’aquò se debana l’armada de Geraud V d’Armanhac ataca e conquista l’Isla Jordan e demorarà ailà encara aprés la mòrt de Monfòrt, pr’amor que son filh Amalric decidís contunhar lo sètge e doncas la guèrra.
Uèch meses aprés, los crosats considèran que pòdon pas ganhar lo sètge. E Amalric de Monfòrt se n’anarà a balhar los sieus dreches e títols feudals conquistats sus Occitània al filh del rei Felip August de França, qu’amassarà una nòva armada francesa per conquistar lo país occitan. Geraud Ven d’Armanhac, pasmens, poirà pas veire quina es la fin de la guèrra pr’amor que morirà en 1219.
Son filh, Pèire Geraud d’Armanhac serà lo nòu comte d’aquel territòri occitan amb Loís VIIen de França coma son sobeiran. Quora moriguèt en 1241, sens filhs, lo comtat finiguèt en mans de son fraire, Bernard Ven d’Armanhac. Dempuèi alavetz, los d’Armanhac foguèron plan coneguts en l’istòria medievala per pensar sonque en eles meteisses e causir lo costat contrari a lors vesins gascons e occitans. Aital, pas gaire nòbles occitans decidiguèron defensar la glèisa e atacar lo país per ajudar los crosats. Un d’aqueles foguèt un òme que nasquèt pas nòble e que deviá pas èsser jamai nòble mas qu’o foguèt, e puèi decidiguèt luchar contra son país; Geraud Ven d’Armanhac.
