L’OCCITAN, LA LENGA DELS TROBADORS (e 5)
CAM.-Per ansin, lo territòri original de l’occitan trobadoresc demorariá delimitat per las vilas de Tolosa, Narbona, Nimes, Mende, Sant Flor , Mauriac, Tulla, Bergerac, Marmanda e Agen. Es lo meteis que produsiguèt aquel sens fin de documents medievals juridics escriches (88%) d’abans de l’an 1200. Aicí es ont, segon Rohr, se seriá desvolopada al còp la lenga parlada mas tanben la lenga trobadoresca medievala.
Mas Pfister tanben es d’acòrd, mai o mens, amb aquela ipotèsi centrala, pr’amor d’un cèrt classicisme de l’occitan dels trobadors. Es un tipe d’occitan amb un estil comun (las mateissas tematicas, causas, metafòras e vocabulari) a mai d’un còrs lingüistic tanplan comun; la creacion d’una lenga poetica e a l’encòp supra-regionala foguèt doncas real.
Segon Pfister, la lenga usada per Guilhèm IXen es plan interessanta mas tanben o es l’usada per Marcabrun, lo segond trobador conegut, malgrat que plena de gasconismes (guasta-pa, lenga-logat, flaira-fum, eca). E doncas demòra coma una barreja de la lenga pus estandarizada amb fòrça elements gascons.
Una origina encara dubèrta
Aital, la problematica sus l’origina de la lenga poetica occitana trobadoresca demòra encara uèi, en 2022, dubèrta. Pas totes los cercaires son d’acòrd amb una o mai d’una d’aquelas ipotèsis, que son demoradas sonque aquò, d’ipotèsis encara per demostrar.
Es vertat que, al sègle Xien, ja i a un airal central de la lenga d’òc, usada en plusors tèxtes juridics mas atanplan en d’òbras trobadorescas. La lenga utilizada en aquel espaci geografic es ja desparièr d’autras variantas, coma la nòrd-occitana (çò es lo lemosin, Perigòrd septentrional, Auvèrnhe e benlèu Peitieus). Mas que tanben es ja, en aquela luenha epòca, plan diferenta de l’occitan provençal, situat mai a l’èst.
La causa ne seriá, segon Pfister, la politica, lo comèrci e lo mond juridic: Tolosa es ja lo centre de la dinastia raimondina, Narbona a un comèrci marin tras qu’importanta e ja i a una produccion juridica a la region abans de l’an 1200 de soslinhar.
Los tres primièrs trobadors coneguts cronologicament, Guilhèm IXen, Marcabrun e Bernard de Ventadorn utilizèron ja, çò diguèt Bèc, una lenga plan estandarizada en la siá òbra trobadoresca. E la siá origina poiriá èsser plan, malgrat qu’aquò es pas encara estat demostrat lingüisticament al 100%, la region centrala abans nomenada.
La soleta causa que pòt èsser per ara confirmada es que totes tres trobadors tanben utilizèron dialectalismes de la siá region mairala. Guilhèm IXen usèt peitievinismes, Marcabrun gasconismes e Bernard de Ventadorn lemosinismes. Aquesta es la soleta teoria demostrada fins a uèi lo jorn.
Benlèu cal lançar una crida a la comunautat lingüistica internacionala se òm vòl, un jorn, descobrir quina es, justament, aquela origina. Pr’amor que, a l’ora d’ara, òm pòt pas encara res dire segur. Alemns sus una origina de la lenga poetica usada pels trobaires dels sègles XIIen e XIIIen.
