QUAND EGIPTE VENGUÈT INDEPENDENT
CAM.- L’annada 868 se debanèt un fach tras que grèu pel califat abbasida islamic. Lo nòu governador d’Egipte, Ahmad ibn Tulun, filh d’esclaus turcs, e recentament enviat a aquel país per assajar d’impausar la patz en aquela província, proclamèt l’independéncia d’Egipte. L’Empèri califal abbasida demorava trincat per primièr còp. Bagdad poguèt tornar conquistar Egipte mas de nòvas dinastias sobeiranas nasquèron en Magrèb e Al-Andalus, de territòris que demorarián ja perduts per totjorn per Bagdad.
L’istòria de l’independéncia, brèu mas solida, d’Egipte, comencèt un pauc abans, pendent lo començament del sègle IXen, quora naissiá la vila de Samarra, en la riba esquerra del fluvi Tigre. Aquela èra estada fins aquel moment de roïnas, mas aviá un clima e sustot un environament que totjorn faguèt somiar los califas abbasidas.
Un d’aquels, Hasan al Rasid, volguèt la restaurar mas aquò se passèt fins que son tresen filh, al Mu’tasim bi-Llag, poguèt o far vertadierament. Al-Mu’Tasim venguèt califa en 833 amb l’ajuda d’una revòlta de mercenaris turcs -la sieuna gàrdia personala- e menèt la capitala de l’empèri de Bagdad a Samarra, amb l’ajuda d’una armada turca.
Lo bastiment d’un nòu palais
Son filh, al-Mutawakkil, venguèt califa en 847 e ordenèt bastir un nòu palais en Samarra. Dempuèi alara aquela vila venguèt la nòva capitala de l’empèri abbasida. En 892, 50 ans mai tard, lo califa al Mu’Tamid decidiguèt tornar la capitala a Bagdad. Mas, a l’ora, naissiá en Samarra Ahmal ibn Tulun, filh d’un esclau turc.
En 868 ibn Tulun poguèt èsser nomenat nòu governador d’Egipte. Foguèt enviat ailà per assajar d’i restaurar la patz e l’òrdre. Lèu amassèt una armada d’esclaus turcs e negres e bastiguèt una poderosa flòta. En mai d’aquò, renfortiguèt las fortalesas intèrnas egipcianas.
Après aquò far declarèt l’independéncia d’Egipte e fondèt una dinastia pròpria. Conquistèt Tripolitania e encara Siria en l’an 878. Ibn Tulun foguèt un grand politic amb una cultura ampla e benlèu encara melhor administrador. Luchèt contra la corrupcion e lèu l’economia egipciana tornèt èsser assanida. A mai, sens pagar d’impòstes a Samarra, l’aur d’Egipte venguèt pus e pus grand.
Tot aquò ajudèt bastir Qatay, un dels nòus barris de Fustat, lo vielh Cairo. Ailà ordenèt bastir una de las mosquetas mai bèlas de l’art islamic (qu’a son nom), una bastida sòbria e blosa que remembra l’art romanic europèu d’aquela quita epòca.
Lo sòmi d’Ibn Tulun d’un Egipte independent moriguèt gaireben amb el. Pauc aprés sa mòrt, en 884, a Antioquia (Siria), son filh demostrèt èsser un governant extravagant e dilapidaire. Lo califa al-Muktafi aguèt paur qu’aquò poguèsse se debanar atanben en d’autras províncias e conquistèt, primièr Siria e apuèi Egipte entièr. Destrusiguèt lo barri de Qatay e tornèt Egipte a l’Empèri abbasida.
Totun, una nòva dinastia tornariá proclamar l’independéncia d’Egipte en 969, los fatimitas de Magrèb. E del temps qu’aquò se debanava, Magrèb e Al-Andalus èran perduts politicament per totjorn per Bagdad e l’Empèri Abbasida comencèt un procès de desintegracion politica que finiriá pauc a cha pauc (oficialament finit en 1259) amb un dels empèris mai grands de la planeta en aquela region pendent l’edat medievala.
