QUAND GRÈCIA FOGUÈT CATALANA
Christian Andreu.- Un còp signada la patz de Caltabellota en 1302 lo rei sicilian Frederic II aguèt pas pus besonh de l’armada de mercenaris catalans nomenats almogavers. Lor cap, Roger de Flor, decidiguèt de se n’anar amb tota aquela armada a Constantinòble, ont l’emperaire bizantin Andronic II aviá demanat d’ajuda militara contra los turcs. Segon Ramon Muntaner, que daissèt escricha una de las quatre cronicas medievalas europèas medievalas pus importantas e qu’èra amb eles, en setembre de 1303 pus de 6.000 almogavers arribavan al capluòc de l’Empèri Bizantin per far la guèrra contra los turcs.
La campanha comencèt amb una rapida ataca als turcs a l’estrech de Cizic, a la peninsula turca d’Artadi. Ailà i demorèt pendent tot l’ivèrn l’armada catalana, en tot esperar l’arribada d’una flòta tanben catalana que los aviá d’ajudar. En 1304 l’armada de Roger de Flor se n’anèt vèrs la vila de Filadèlfia, que pàtissiá alavetz un sètge de l’emir turc d’Anatolia.
Los mercenaris catalans aguèron doas importantas victòrias sus los turcs a Germe e Aulax e Filadèlfia foguèt liberada. A mai, pus de 1.200 catalans mai arribèron amb Bernat de Rocafort per los ajudar militarament: los turcs foguèron perseguits fins las montanhas del Taurus e patiguèron una fòrta derrota a Kibistra. La capitada catalana foguèt tras que celèbra e Roger de Flor foguèt cridat a Constantinòble per…l’assassinar.
La venjança catalana
L’assassinat de Roger de Flor e los caps de la Companhia Catalana d’Orient se passèt en abril de 1305. Lo nòu cap esculhit foguèt Berenguer d’Entença, que decidiguèt alara d’atacar los bizantins a Grècia. Pr’aquò la còsta nòrd de la mar del Bosfòr e Marmama patiguèt la coneguda venjança catalana pendent doas annadas. Uèi lo jorn, encara los grècs an l’expression “qu’arribaràn los catalans” per far paur als mai pichons. Aquò vòl dire que foguèt una venjança tarribla.
Apuèi, los catalans se n’anèron a Tràcia, e en 1307 ja èran arribats a Macedònia. Foguèt alara que i aguèt una pichona guèrra civila tre las armadas de Berenguer d’Entença e Bernat de Rocafort, que finiguèt amb la mòrt del primièr. Los almogavers aguèron un nòu cap, Carles de Valois e en 1309 Gautier de Brienne, Duc d’Atenas, demandèt lor servici. Mas apuèi los enviar al prat batalhièr paguèt pas l’aur pachat.
Aquò entraïnèt la revòlta dels mercenaris catalans, que luchèron contra l’armada del Duc d’Atenas lo 15 de març de 1311. Apuèi la victòria conquistèron Atenas e en 1318 lo sud de Tessàlia. Foguèt creat un nòu ducat a Atenas, organizat coma una republica militara aliada de la Corona d’Aragon pr’amor de sa catalanitat. Totun, lo Reialme de Sicília ne foguèt lo proprietari oficial pendent desenats d’annadas.
La vida publica del Ducat d’Atenas catalan s’organizèt al torn de l’Universitat de Cetines. La lei aviá coma basa los Usatges catalans de la vila de Barcelona. E la preséncia dels catalans foguèt permanenta fins la fin del ducat, en 1380. En 1348 Frederic de Randazzo ne foguèt nomenat duc e apuèi, en 1355 lo rei Frederic de Sicília, familha dels comtes de Barcelona. Sa filha, Alienòr de Sicília, maridèt lo Comte de Barcelona Pèire III e pr’amor d’aquel maridatge, en 1380 lo rei d’Aragon venguèt tanben Duc d’Atenas e Neopàtria. Totun, l’ataca militara que patiguèt lo ducat dempuèi l’an 1388 del florentin Nerio Acciainoli provoquèt la pèrta del ducat en 1390.
Foguèt aital coma la bandièra catalana demorèt sus l’Acropòlis d’Atenas pendent gaireben un sègle. E cossí la cultura catalana del sègle XIVen recebèt una de las melhors influéncias culturalas medievalas a l’ora de se desvolopar: la cultura dels ancians filosòfs grècs.
