LA REVÒLTA DE THOMAS MARLE

Francesc Sangar.- Pendent l’Edat Mejana se produsiguèron divèrsas revòltas contra las monarquias feudalas, qu’èran fòrça flacas. L’impossibilitat economica e logistica de manténer grandas armadas, e las grandas distàncias fisicas entre de monarcas e lors nòbles vassalhs, empedissián un contraròtle sus la noblesa.

Una d’aquelas revòltas, a començament del sègle XIIen, se produsiguèt contra la monarquia francesa e foguèt fòrça plan explicada per l’abat Suger de Saint-Denis, un dels istorians e eclesiastics mai importants de la primièra mitat del sègle XIIen, a la siá cronica “Vida de Loís VI (Vita Ludovicis Regis)”, ont es fòrça criticat lo rebèl Thomas Marle, e fòrça vantat (segurament excessivament) lo monarca francés (1081-1131), que recebèt los noms de ”lo gras” o “lo batalhaire”.

Segon aquela narracion, èra un “òme fòrça infame”. E d’ont proveniá aquela marrida reputacion? Thomas Marle, en aprofechant que lo rei francés recebiá divèrses conflictes “per l’interès del reialme e de la fe”, aviá butinat a las regions de Laon, Rems e Amians, entre autras vilas. E aviá pas respectadas en absolut las proprietats eclesiasticas ni sentiá cap de sòrta de paur per possibles puniments divins per aquelas ofensas. “Estrossejava e roïnava tot”.

Entre qualqu’unes dels establiments qu’aviá butinat èra lo monastèri femenin de Saint Jean de Laon, que n’aviá despossedit de dos “excellents domenis” (proprietats jos servitud feudala). Tanben s’aviá apropriat de dos castèls a Crécy e Nouvion, los aviá “cambiat en una cauna de lairons”, e dempuèi d’aquelas doas seguras fortificacions, se sentiá protegit e enviava lors soldats “sens de pietat” a cometre las siás marridesas.

Conon, un legat de la Glèisa Catolica, “esmogut” per las lamentacions del clergat e dels paures e los pageses que patissián aqueles sacatges e aqueles incendis, decidiguèt realizar un jutjament, ont naturalament Thomas Marle se presentèt pas, e ont foguèt condemnat per unanimitat e en abséncia, amb los puniments de la pèrda de la siá condicion de cavalièr e de totas las distincions que possedissiá. Èra declarat “criminal, infame e enemic del mond crestian”, del temps que li èran simultanèament expropriadas totas las siás possessions. Aquela senténcia produsiguèt pas cap de cambiament en l’actitud de Thomas Marle, que contunhèt amb las siás accions.

Lo meteis Conon, e d’autras membres de la Glèisa catolica, demandèron d’ajuda al rei Loís VI per acabar amb las activitats de Thomas Marle. Foguèt pas necessari pregar tròp al monarca, qui vesiá perilhar tanben son meteis poder per la revòlta. Rapidament, Loís VI se dirigiguèt cap al castèl de Crécy, que malgrat èsser fòrça fortificat coma avèm comentat abans, tombèt a mans del monarca francés, “amb la potenta ajuda de lors òmes d’armas e sustot, amb l’ajuda divina”. D’aquela manièra, Thomas Marle foguèt desfaitat.

Mas sus que se basavan las siás marridesas? Es exagerada la vision de Suger? L’an 1113 los abitants d’Amians avián atengut del rei, e amb l’opinion favorabla de la Glèisa, lo drech de venir una municipalitat. Mas lo paire de Thomas Marle, Enguerrand de Boves, s’opausava a aquela nòva situacion. Malgrat que Thomas èra enemistat amb son paire dempuèi fasiá fòrça ans, e malgrat que la Glèisa, la monarquia e los abitants d’Amians demandèron a Thomas que s’afrontèsse a son paire per far realitat la sobeiranetat municipala d’Amians, decidiguèt se reconciliar amb sonprogenitor e ocupèt e botinèt de tèrras vesinas.

Un puniment ecomomic

Desfaitat, decidiguèt tornar a l’obediencia a la monarquia e paguèt una importanta quantitat de sòus al rei e al pagament de l’apariament de la destruccion de las bastissas eclesiasticas qu’aviá destrusidas.

Malgrat lo succès del rei Loís VI per arrestar aquela revòlta, es una pròva evidenta dels assages de la noblesa feudala que, en profechant la feblesa economica e militara de las monarquias, trincavan los pactes de vassalhatge e ensajavan de se convertir en de reis de lors pròpris fèus.

Solament cinc ans après, “la patz foguèt trincada per la “perfidia dels comtes d’Auvèrnha”. Davant d’aquela nòva revòlta de la noblesa, lo clergat de la region demandèt ajuda un autre còp al rei, qu’amassèt una armada “encara mai fòrta qu’abans” per estofar la revòlta e retornar a la patz anteriora atenguda pel monarca.

En aquela escasença, lo rei Loís VI atenguèt d’amassar l’ajuda del comte Foulques d’Anjau, lo comte Carles de Flandra, lo comte de Bretanha e una armada que proveniá de Normandia e qu’èra jos las òrdres del rei Enric d’Anglatèrra. Èra tan grand aquela armada, que “tota sola auriá sufit per sometre tota la Peninsula Iberica”.

Las monarquias feudalas èran fòrça flacas, e foguèt pas fins al sègle XIVen quand comencèron a impausar de respècte total a la noblesa, amb la creacion de las nòvas monarquias autoritarias.