LA RIVALITAT TOLOSA-AQUITÀNIA

Andreu. -Aqueles que pensan que la rivalitat que i a uèi lo jorn entre gascons e lengadocians (ambedos occitans) es pas istoricament longa se son enganats. Cal situar aquela rivalitat mai enlà de cèrtas diferéncias dialectalas. A travèrs de l’istorian occitan Robèrt Lafont, se pòt descobrir qu’aquela rivalitat a de rasinas medievalas e, sustot, aristocraticas. Seriá doncas, una rivalitat que ja a mai de 1000 annadas d’edat.

“Dins la Francia del Sud, çò escriguèron Felip Martèl e Pèire Bèc dins Istòria d’Occitània, de Robèrt Lafont, ja i aviá una competicion dubèrta entre las grandas familhas de la region. E la rivalitat serà maximala entre los comtes tolosans e los ducs aquitans. Al torn d’unes o autres marcharàn totas las autras dinastias occitanas e catalanas segon lors pròpris interesses”.

Per ansin, la menaça vèrs lo sud dels ducs aquitans entraïnèt ja una primièra aliança al sègle IX entre los comtes d’Engoleime, lo comtat de Peirigòrd e los ducs de Gasconha al torn de l’ostal de Tolosa. D’un autre costat, los comte d’Auvèrnha, Carcassona e los divèrses comtes catalans donaran sosten a l’ostal d’Aquitània pr’amor que, per eles, la menaça real èra Tolosa. Lo Comtat de Provença girarà, mai que mai, vèrs l’amistat amb Tolosa.

Los rei de França seràn pas gaire presents en aquelas luchas mas lors actas, cartas, privilegis e confirmacions provocaràn una cèrta influéncia que provocarà al torn la rivalitat amb los autres ostals nòbles. En 877 Eudes arribarà al tròn francés mas la noblesa aquitana, septimana e catalana lo reconeisserà pas. E pr’amor d’aquò Eudes traparà sonque d’amics fisèls als comtats de Tolosa e de Peitieus.

En 898, çò escriguèron Felip Martèl e Pèire Bèc, lo rei Carles lo Simple serà reconegut per d’aquitans e septimans mas pas per l’ostal de Peitieus. Quand en 914 Carles vòl nomenar l’arquevèsque de Narbona prepausat pel comte de Tolosa, lo Duc d’aquitània e lo Comte de Peiteus i seràn totalament contraris”.

Una rivalitat aristocratica

En 920 lo grop de nòbles amics del duc aquitan vendrà mai fòrt car Alfred II de Carcassona serà nomenat tanben Comte d’Auvèrnha. Aquò entraïnarà l’omenatge de Raol, lo nòu rei, per part del comte Raimond de Tolosa e lo duc de Gasconha Sanchez. Mas aquò serà pas util per aqueles nòbles car Raol daissarà a Ebles d’Aquitània conquistar lo Lemosin e Quercy, fins ara tèrras tolosanas.

Encara en 938 lo rei Loís IV vòl èsser arbitre entre ambedos grops rivals mas aquò serà pas causa aisida pel rei: la rivalitat fa decadas qu’ataca lo còr de tolosans e aquitans e quan donarà lo títol de Prince d’Aquitània al Comte de Tolosa en l’an 941 serà prèp de provocar una guèrra generala a Occitània tota. Per assajar de trapar una solucion, en 942, canviarà d’aliança e nomentarà ara coma prince lo Duc d’Aquitània. Mas, segon Lafont, aquò serà pas pus important car dempuèi sa mòrt en 954, lo declin real francés e sa influéncia al sud del fluvi Léger serà ja total. Des d’alara e pendent dos sègles, Tolosa e sos aligats faran veire que lo poder real existís pas pus.

D’efièch , des de l’an 987 los comtes de Tolosa escriuràn en plusors documents la data, e aprés, “en tot esperar un rei”. E aquò del còp que se debanarà mai d’una guèrra feudala entre d’aquitans e catalans (e tanben angleses) e tolosans e lengadocians e provençals (e tanben franceses) fins lo sègle XV. La rivalitat entre gascons e lengadocians d’uèi es doncas longa e sonque una leugièra ombra de çò que se passèt, ara fa pus de 10 sègles, en aquelas doas regions que, maugrat culturalament occitanas, foguèron durant fòrça sègles a l’edat medievala, politicament rivalas.