LA DIÈTA PAÏSANA

Francesc Sangar.– Finit Nadal, de segur que totes avèm manjat plan mas que es çò que manjavan los païsans europèus de l’epòca medievala regularament ?  La dièta dels païsans, com se pòt dedusir, èra fòrça redusida, gaireben de subsisténcia, malgrat los besonhs del còrs per suportar los freds ivèrns e lo dur trabalh al camp. Una descripcion comuna de l’epòca esclarís que los païsans vivián de pan e de vin, e lo camp produsissiá sustot aquelas noiridura.

Los camps de vinhas èran gigants, car lo vin èra la bevenda basica de la noiridura de totes. L’aiga èra pas utilizada abitualament per estofar la set. E d’autres longs coitius èran de grana, pr’amor que  lo pan èra l’element solid basic de la dièta. Las doas plantas mai cultivadas èran lo segal e l’òrdi, e los paisans produsissián dirèctament lo pan dins lors ostals.

D’autres produches cultivats als camps, mas en proporcion fòrça mendra èran cebas,  favas, alhs…, coma complements del pan. E la frucha mai consomada èran pomas e figas. Autres produches cultivats èran pas destinats a la noiridura, mas coma material per fabricar vestits, coma lo lin o lo cambe.

La carn èra tanben fòrça consomada, car fòrça paisans dispausavan d’un pichon corral amb de galinas, de pols, de pòrcs, de guits e de conilhs, fòrça còps destinats a celebracions especialas coma Nadal. Los paisans amb mai possibilitats economicas podián aver una vaca (e aital podián beure de lach cada jorn), de fedas e de cabras.

Mas cossí que los besonhs èran fòrça grands, e las familhas fòrça nombrosas, los paisans èran obligats a caçar al bòsc, ont podián tanben trobar de conilhs, e amb un pauc d’astre, d’isards e de pòrcs singlars, que podián provesir de carn pendent fòrça jorns. Caçar al bòsc, qu’èra proprietat del senhor, significava tanben pagar un impòst, e mai se fòrça paisans caçavan pendent las oras (nuechencas) quand poguèsson pas èsser descobèrts.

De frucha del bòsc

Desbrembam pas tanben que la consomacion de carn èra enebida pendent qualqu’unas datas per de causas religiosas, coma durant cèrtas fèstas  o cada divendres. Los bòsques senhorals servissián tanben per provesir de frucha del bosc, coma cerièras, d’avelanas, de pinhas… E pendent la tardor, de campairòls.

Se lo paisan aviá d’astre e viviá prèp d’un riu o d’un lac, podiá tanben pescar. La preséncia de peissum dins la dièta dependiá de la proximitat a aqueles endrechs, sustot pendent la Nauta Edat Mejana ont lo comèrci d’origina aluenhada èra gaireben inexistent.

E amb quina graissa cosinavan? Malgrat la granda preséncia d’olivièrs al sud d’Euròpa a l’ora d’ara, en aquela epòca la preséncia d’aqueles arbres èra gaireben testimonials en l’Euròpa crestiana occidentala. I a pas de constància de l’utilizacion del burre de manièra abituala. Lo produch emplegat en las cosinas èra la graissa d’anhèl, qu’aviá una odor e un sabor fòrça desagradius, mas èra l’unica possibilitat pendent aquèla època.

Las espècias èran tanben gaireben inexistentas dins la majoritat de païses crestians, e s’incorporèron pas a la gastronomia europèa fins als darrièrs sègles medievals, après l’activacion del comèrci de longa distància. Solament la sal, e tanben de manièra redusida èra presenta. E amb un gost opausat, lo sucre èra gaireben desconegut, e per adocir los manjars èra la mèl d’abelhas la substància utilizada.

En analisant totes aqueles compausants descriches, sèm davant d’una dièta qu’assajava de provesir lo còrs dels besonhs alimentaris que comandava lo dur trabalh o la dura climatologia (l’Edat Mejana foguèt plan umida e freda), e que nos remembrariá pas uèi la dièta mediterranèa tan difonduda dins lo nòstre mond actual. Amb lo comèrci que comencèron las nòvas vilas de la Bassa Edat Mejana arribèron de nòus produches que melhorèron la dièta generala de la populacion, sustot al domeni urban.