JOANA D’ARC, AQUELA DESCONEGUDA
Christian Andreu.- La majoritat de nosautres coneissèm Joana d’Arc, sustot, per de filmes contemporanèus, que dison pas la vertat, aumens, istorica. Sabèm o pensam saber que foguèt una dirigenta militara francesa de l’edat medievala, que disiá parlar amb Dieu e que foguèt cremada, coma una erètja. Mas, qué ne sabèm de mai ?
Joana d’Arc foguèt, pasmens, una femna importanta de la siá epòca, çò es del sègle XIV. Mas, malgrat que foguèt un bèl precedent per fòrça femnas que demorèron aprés, l’istòria ensenha, totun, que i a detalhs que son pas justament çò que ne podèm arribar a pensar.
Per començar, Joana d’Arc foguèt pas son nom vertadièr. Joan d’Arc es lo nom internacional d’aquela femna e lo pus conegut de Jehanne Domremy (lo nom de familha de la siá maire, car a l’epòca las femnas avián la costuma de prenen lo nom de familha de la maire e pas del paire, aumens en la region francesa ont visquèt. Son paire foguèt d’Arc-en-Barrois e benlèu per aquò òm la nomena Joana d’Arc.
A mai d’aquò, parlar amb Dieu èra, a l’epòca, un fach plan seriós. Aquò voliá dire que se una persona parlava amb Dieu –Joana d’Arc diguèt totjorn qu’ausiá de voses- tanben podia parlar amb lo diable. E aquò èra plan dangierós, car podiá entraïnar d’eretgia e doncas caliá aucir aquela persona. Aquò es çò que se passèt amb Joana d’Arc en 1430 ?
La fin de Joan d’Arc
Uèi lo jorn plusors neurològs afirmèron que Joana d’Arc, la paura Joana, patiguèt una “idiopatia parciala amb d’epilèpsia”. D’autres encara arribèron a confirmar que patiguèt d’esquizofrenia. Mas sens cap pròva genetica aquò poirà jamai èsser demostrat. Çò qu’òm poguèt demostrar es que Joan d’Arc foguèt jamai la paura Joana, car la siá familha foguèt rica, plan rica (aguèron mai de 80 000 mètres cairats de tèrra, amb una bòria, de prats e tanben de bòsc. Lor familha ganhava mai de 200 liuras de manièra annadièra, çò qu’a l’epòca foguèt fòrça argent.
Mas benlèu foguèt cremada pr’amor qu’aviá totjorn la vèsta d’un òme (aviá paur d’èsser violada). Lo primièr còp, signèt un papièr ont renunciava a se vestir pas pus coma un òme. Mas tornèt a o far. E l’Evesque de Winchester considerèt alavetz que caliá l’executar per aquò far. Ausir de voses èra pas tant important. E foguèt cremada fins a tres còps. Los soldats diguèron que cremava pas (çò de mai segur es que moriguèsse per la calor e pas pel fuòc). E aquò foguèt l’origina posteriora de la legenda de Joana d’Arc, qu’amb los sègles entraïnèt èsser declarada santa.
Uèi, la legenda que foguèt escricha sus Joana d’Arc es pus importanta que la realitat. La majoritat dels fachs istorics se debanan aital, sègles puèi. Un autre vejaire pus drech es aquel que pòt balhar l’istòria coma sciéncia. E, per ansin, la vertadièra istòria de Santa Joana d’Arc foguèt pas tota cossí uèi pensam que coneissèm o remembram. Mas aquò es benlèu un trach tipic de l’èsser uman de totas las epòcas.
