LA RESULTA DE MURÈTH (1213)

Christian Andreu.- La desfaita de Murèth de l’armada aliada occitana, catalana e aragonesa en Murèth en 1213 entraïnariá la conquista de l’estat tolosan que, amb lo desir de subreviure de la meteissa manièra qu’o aviá fach fins alavetz, reconeguèt lo rei Pèire Ier coma nòu sobeiran pas gaire abans d’aquela batalha. La corona de França ganhèt de nous territòris en Occitània (pas totes pr’amor qu’Aquitània e Provença vendrián pas francesas fins al sègle XV). Totun, que i aguèron tanben d’autres ganhaires indirèctes d’aquela conquista.

“Aprés Murèth l’òst tolosana se refugièt darrièr de la muralha de la granda vila, çò diguèt l’istorian Vicent Martines, de l’Universitat d’Alacant. Los crosats i arribèron lèu. Calguèt crosar Garona e un còp dins la vila los cònsols decidiguèron far un pache amb los crosats. Mas semblava pas que la vida de lors abitants poguèsse èsser sauvada”.

Totun, Simon de Monfòrt dintrèt, fin finala, amb l’armada de crosats dins Tolosa. Lo rei de França se mainèt qu’èra liure de movements, al sud, pr’amor de la victòria de Murèth (1213), e la nòrd, pr’amor de la victòria de Bouvines (121) contra Anglatèrra e lors aliats Flandra, Brabant, Limborg e lo Sant Empèri Roman Germanic.

Aprés Murèth lo raubament de tèrras occitanas als senhors occitans comencèt a èsser sistematic. De centenats de senhors feudals “faidits” comencèron a marchar vèrs Catalonha del còp que començavan a organizar la resisténcia. La situacion diplomatica internacionala, pasmens, demorariá pas brica clara fins al Tracta de Meaux de 1229 signat entre la corona francesa e la corona d’Aragon.

Lo dangièr tolosan

Loís IXen de França retornariá lo comtat de Tolosa a Raimond VIIen de Tolosa en 1229 mas las condicions per recebre la vila e lo comtat foguèron tanben plan duras. “Tolosa èra alavetz e encara o podiá èsser mai, çò afirmèt Vicent Martines, un grand enemic per la crosada e per França. La fòrça economica de Tolosa èra gigantassa. E, çò de mai dangierós, podiá influir plan tota la identitat collectiva antifrancesa. Tolosa podiá pas vaincre mas, per arribar a la conquista definitiva d’aquel país occitan, ara dins la corona francesa, calguèt s’i esforçar plan encara, e pendent d’annadas”. La situacion finiriá pas doncas en 1229.

Amb lo Tractat de Meaux los tolosans devián defensar la Glèisa e las nòvas autoritats podián pas èsser josievas o ereticas. Totes los dreches de la Gléisa devián èsser retornats (e pr’açò far caliá pagar mai de 10 000 marcs d’argent a la Glèisa e 6 000 marcs d’argent al rei de França dont d’autras sancions economicas). Lo comte de Tolosa deuriá marchar a luchar contra los sarrasins a Tèrra santa e i demorar cinc annadas. E la filha de Raimond VIIen deviá se maridar amb un fraire del rei francés.

La muralha de Tolosa e mai de 30 autras vilas e castèls occitans devián èsser destruchas e lo castèl de Narbonés, situat en naut del còr de la quita vila tolosana deviá passar a mans de l’armada reiala francesa, qu’aital podiá contrarotlar totjorn se i aviá una nòva revòlta occitana contra los franceses.

Totun, e malgrat que lo Tractat de Meaux obligava los occitans a reconéisser plan la corona de França coma nòus senhors sobeirans d’aquelas tèrras, i aguèt tanben d’autres ganhaires politics e culturals d’aquela situacion. De ganhaires que los franceses pensavan pas qu’o podián èsser pr’amor que pensavan que la conquista del país occitan foguèt totala. Ça que la, i aguèt tanben qualqu’unes que ganhèron amb la nòva situacion politica que visquèt aquela part d’Occitània dempuèi 1229.

D’autres ganhaires

Segon Vicent Martines, aprés Murèth i aguèt una fugida massiva de milièrs d’occitans vèrs Catalonha, Malhòrca, València e Aragon. Lo bon rei catalan (occitan ?) Jacme Ier ofriguèt refugi e proteccion a totes aqueles faidits. Marchèron al Pirenèu mas tanben a la Savòia montanhosa, Ligúria e Sicília. E, sens o voler, l’ataca francesa a Occitània, provoquèt un espandiment encara màger de la cultura trobadoresca, de la civilizacion occitana, justament al moment que semblava que tot èra perdut; de tòcas, de vidas, d’argent, de populacions, de cultura e de lenga… Mas foguèt dempuèi alavetz que la literatura e cultura trobadoresca occitanas s’espandiguèron coma jamai abans. E la causa ne foguèt la crosada.

E quand arribèt lo moment que lo comtat de Tolosa venguèt a mans de la familha reiala francesa per abséncia d’eretièrs raimondins, foguèt quora la vila de Tolosa joguet son ròtle. E los cònsols de la vila comencèron a jogar las siás cartas.

En 1270 lo rei de França Loís IXen volguèt començar una nòva crosada contra Tunisia. Mas caliá fòrça argent per amassar una flòta e una armada crestianas per poder o far. E los tolosans avián fòrça argent. Lo fraire del rei, Anfós de Peitieus, nòu comte de Tolosa, demanarà aquel argent als tolosans. Mas, se lo rei de França aquò voliá, la vila tanben voliá quicòm.

Foguèt aital coma los cònsols tolosans demandèron a Anfós de Peitieus que caliá confirmar los dreches e privilegis de la vila. Lo desespèr de la corona de França èra grand e doncas acceptèt d’o far. La crosada foguèt una catastròfa estrategica militara. La corona de França i ganhèt pas res e i perdèt plan (d’argent mas tanben nombrosas vidas).

Lo nòu rei francés, Felip IIIen tanben deguèt negociar tornarmai amb Tolosa. E atanben Felip IVen (1285-1314), que volguèt conquistar d’un biais definitiu Flandra. Los cònsols tolosans, pasmens, conquistèron amb d’argent mai e mai dreches locals per la vila. La resulta foguèt una cèrta autonomia que la corona francesa aimèt brica mas que calguèt suportar: cap autra vila, franc de París, podiá balhar aquel argent e la corona de França n’aviá besonh.

Per ansin, l’esperit comercial occitan ganhèt als franceses çò qu’aqueles sonque poguèron ganhar amb la guèrra: l’autonomia, la patz e de dreches immemorials de la vila de Tolosa, e que demorarián aital fins a la revolucion de 1789. Foguèt aital que i aguèron tanplan d’autres ganhaires indirèctes aprés Meaux e que la corona francesa sospechèt jamai e puèi aimèt pas brica jamai: los pròpris abitants de la vila occitana de Tolosa.