LAS MOSCAS DE SANT NARCÍS
Christian Andreu. -En 1285 Catalonha patiguèt una ataca exteriora que situèt aquel estat medieval prèp de la catastròfa. Pr’amor dels faches debanats a l’illa de Sicília, lo Papa Martin IV excomuniquèt lo rei catalan Pèire II de Catalonha e d’Aragon e donèt supòrt a una crosada francesa per conquistar aquel reialme. La tòca dels crosats èra coronar lo filh del rei de França, Carles de Valois, coma nòu rei catalan. Sens aver lo sosten de son fraire Jacme II de Malhòrca, Pèire II decidiguèt resistir fins a la fin quand los franceses dintrèron e conquistèron tot lo territòri fins a la vila de Girona. Mas ailà se passèt un prètzfach que provoquèt un cambiament radical de la guèrra.
Segon la cronica medievala de Bernat Desclot lo rei francés amassèt fins a 18 000 balestièrs a mai d’infantariá e cavalariá. Totes amassa èran, segon lo cronicaire catalan, mai de 100 000 òmes, e ordonèt d’i menar de noiridura dempuèi de luòcs coma Alemanha, mas tanben Narbona, Carcassona e Tolosa. Lèu arribèron al vilatge de Peralada e lors abitants ne fugiguèron. Pèire II amassèt una pichona armada –restacada amb la francesa- e ordonèt resistir dins Girona. E, malgrat que los abitants de la vila preferissián fugir, Ramon Folc, vescomte de Cardona, demorèt dins la vila per assajar d’arrestar los crosats franceses.
Lo sètge comencèt lo 26 de junh de 1286. Tot semblava anar plan pels crosats e òm pensava que la ciutat tombariá lèu. La muralha de la vila, a mai, èra flaca. Òm podiá atacar per divèrsas parts de la meteissa e la situacion venguèt grèva. Lo 15 d’agost los catalans amb Pèire II assajan d’arrestar l’ataca francesa al prat batalhièr. Pasmens, e aprés oras de lucha entre catalans e franceses, sembla que i a pas cap ganhaire. Mas alara foguèt quand se debanèt lo celèbre episòdi de las moscas de Sant Narcís, qu’entraïnariá la fugida francesa vèrs la frontièra. E la mòrt finala del rei francés.
Lo començament de l’epidemia
Pendent la fin d’agost foguèt signada la rendicion e los franceses dintrèron plan dins la vila de Girona, plusors glèisas foguèron brutladas, e los abitants patiguèron la violéncia dels crosats. Dins la glèisa de Sant Narcís ditz la legenda que los crosats trinquèron lo braç del sant mòrt e sepelit dins la glèisa. Mas semblariá que dins lo tombèu tanben i avián de moscas gigantas que, sortiguèron, e comencèron a atacar los franceses.
Puèi, l’ataca de las moscas de Sant narcís contunhèt e desenats de crosats comencèron a morir. Puèi ne foguèron centenats e, fin finala, de milièrs. Cossí que siá, e segon los cercaires del sègle XXI, l’armada crosada comencèt alavetz a patir una epidemia pr’amor de las condicions sanitàrias del pròpri sètge. Val pas dire que qualqu’unas moscas pòdon pas aquò far, mas aquò foguèt profechat pels abitants de Girona per demostrar la colèra de Sant Narcís, lo sant mai aimat a Girona, contra aqueles que volián conquistar la tèrra catalana.
L’epidemia (pèsta?) contunhèt mai encara, e provoquèt que l’armada francesa decidiguèsse se’n tornar vèrs los Pirenèus pr’amor dels milièrs e milièrs de mòrts que i aguèron. Desbrandats tanben a la mar per l’ataca de Roger de Llúria, un dels màgers capitanis navals de l’istòria medievala catalana, lo rei francés Felip III ordonèt la retirada. L’epidemia, pasmens, seguiguèt l’armada crosada fins a Occitània. E mai, foguèron atacats per l’armada catalana de Pèire II quora crosavan tornarmai los Pirenèus. E foguèron desbrandats.
Sonque crosar los Pirenèus lo rei francés Felip III moriguèt, benlèu tanben pr’amor de la meteissa epidemia. La situacion venguèt tras que grèva pr’amor que la tòca finala de la crosada podiá pas pus capitar. Sens rei e amb una armada totalament trincada òm considerèt que çò de melhor èra finir la crosada en enviar lèu lèu totes los òmes de l’armada crosada vèrs lors ostals abans de provocar una epidemia encara màger dins Occitània.
Foguèt aital cossí se sauvèt Catalonha e Pèire II aquel còp; pr’amor de la victòria al mar de la marina catalana mas tanben pr’amor de l’ajuda de las moscas de Sant Narcís, qu’aurián provocat una epidemia dins l’armada crosada francesa e de milièrs de mòrts. Uèi l’episòdi demòra escrich a las cronicas medievalas catalanas e es considerat coma un dels mai importants d’aquela epòca.
