LA SOCIETAT DELS BARBARS (2)

CAM.-Lo clima foguèt plan important a nivèl regional. Dempuèi lo sègle II  fins al sègle VII l’Euròpa atlantica patiguèt un clima plan mai umid e freg. Aquò demorariá aital fins a la fin d’aqueste sègle (e ajuda a comprene melhor las migracions) quora comencèt un estadi mai caud e mai sec. L’excepcion foguèron lo sègles IX e XI, quand Euròpa entièra patiguèt un regim de pluèjas pus naut. Lo bòsc europèu daissarà de s’espandir justament al sègle XII quand lo clima venguèt tornarmai fred e umit.

La dièta tanben cambièt dins la nòva societat barbara europèa, tanben als luòcs pus meridionals. Se los romans balhavan mai d’importància al pan, lo vin, l’òli d’oliva e las legums, los germanics devesiràn lo territòri en dos airals diferents pr’amor de la noiridura qu’òm ne podiá aver; l’ager, amb de cultius e lo saltus ont i aviá lo bòsc e ont òm pòt caçar e culhir tot çò que vòl (o pòt) de la forèst. E la dièta tanben cambiarà.

Los germanics avián d’origina una societat pas tan densa coma la romana. L’agricultura tanplan es diferenta. Al torn del pichon vilatge i a, primièr, de jardins pròpris e privats. Puèi òm i cultiva la grana e, fin finala, i a lo bòsc comun. Òm manjava mai de carn e de grais que los abitants de la Mediterranèa: de pòrc mas tanben de formatge, de mèl, de caça e de pesca ajudavan d’un biais primordial a subreviure als barbars. E tot aquò arribèt als territòris romans per i demorar.

La concentracion umana

Lo paisatge roman tradicional s’èra basat sus de villas, çò es de mases isolats e pichonèlas vilas. Amb los barbars la populacion s’amassèt mai e mai en de vilatges que cresquèron. Tanben las populacions nomadas venguèron pus permanentas al long del començament de l’edat medievala.

Los ostals èran, tanben pendent l’epòca romana, bastits mai amb de fusta qu’amb de pèira que demorava usada sonque per bastir de bastidas tras qu’importantas. E aquò cambièt pas gaire amb l’arribada dels barbars. I a plusors cercaires que confirman qu’aquela tradicion a l’ora d’utilizar mai de fusta aviá coma origina la societat preromana, coma la cèlta. Foguèt pas lo cas de societats pus mediterranèas, coma l’ibèra o la bascona, qu’aguèron la pèira e la fanga coma elements pus importants a l’ora de bastir d’ostals ja abans de l’arribada romana.

 

Fins ara los istorians afirmavan que l’agricultura venguèt plan mens importanta pr’amor qu’òm desbrembèt plan la tecnologia per cultivar plan. Aquò es pas drech segon la nòva vision dels cercaires actuals, que dison que la tecnologia demorèt e que i aguèt encara cèrtas descobèrtas qu’ajudèron a melhorar l’agricultura als sègles V e VI. Òm cultivava de grana sonque cada dos ans e l’engrais usat èra uman o animal Val pas dire que las colhitas èran pas bònas aital. Los barbars ordenèron aver tanben de galinas per l’usatge d’engrais. Cossí que siá, la tecnologia germanica en agricultura foguèt pus importanta (e bona) que la romana. E doncas i aguèt una avanç importanta.

Una dièta diferenta

De rics e de monges manjavan (o comencèron a manjar) mai de pan. La nòva aristocracia manjava tanben mai de carn. Los  paisans pus paures sonque de gran e de legums, sovent cueches. La bièrra venguèt un pauc mai generala, al costat del vin. La fam èra abituala tot l’an e caliá reservar una partida de la colhita per l’annada següenta (que podiá se perdre pr’amor de l’umitat o de mirgas). Segon d’istorians coma Duby los europèus de l’epòca venguèron totalament obsessionats per la fam e totjorn pensaven en manjar.

Pasmens, i aguèt pas tanta fam als païses mediterranèus coma al nòrd, l’oèst o centre del continent. Al reialme dels visigots òm plantava mai de frucha (tradicion romana) e òm podiá manjar mai de castanhas, d’aglans, de figas, de pomas e de peras. E ne fasián bevendas alcoolicas. Mas i aviá pas gaire grana e doncas mens d’elevatge.

L’olivièr e la vinha s’espandiguèron mai amb l’arribada de l’edat medievala. La glèisa ne foguèt favorable. De buòus e de cavals venguèron encara pus importants, car los barbars los consideravan bons pels transpòrt. N’aver vòl dire venir ric. Mens valor avián de pòrcs e de fedas, sonque utilizadas per la siá carn o la sieuna lach. Totun, dempuèi lo sègle VIII lo papir serà mens usat a l’ora d’escriure e la pèl de cabras e fedas vendrà pus importanta car òm comencèt a escriure sus de pergamins. Ailà ont i aviá de bòsc òm comencèt a caçar de mai en mai de pòrcs singlars, de cèrvis e de peissum a mai de tota sòrta d’aucèls.

Aprés la casuda imperiala los barbars devesiguèron la tèrra dels grands aristocratas romans. Mas lèu i tornèt a aver un procés de concentracion territoriala. E de tèrra publica imperiala venguèt privatitzada pels caps germanics. Aquò venguèt general a tota Ispània e Itàlia mas tanben en çò que puèi seriá Occitània. Las nòvas familhas reialas seràn ara las qu’auràn mai de tèrras. Lo pallatium serà sonque per l’educacion dels joves, que seràn, un jorn, los caps de la nòva societat.

Lo nòu ròtle de la Glèisa

Lo patrimòni, totun, venguèt de mai en mai pichon amb cada nòva generacion (la tèrra èra devesida demest los filhs segon la costuma barbara). E la noblesa tanben venguèt mai e mai paura. Tanben los reis. Fins als sègle VII un biais de punir de rebèls èra confiscar las sieunas tèrras car totes n’avián fam. Dempuèi l’aristocracia regionala comencèt tornarmai a aver mai de tèrras.

La glèisa ne foguèt l’excepcion. Pas degun podiá confis car las tèrras de la glèisa. E doncas la propietat de la glèisa venguèt màger. A mai, l’aristocracia donava sovent de tèrras a la glèisa per se far perdonar. A l’epòca de Carles Martèl, lo 20% de la tèrra èra ja propietat de la Glèisa.

Lo ròtle de la nòva aristocracia mas tanben de la glèisa provoquèt mai de trabalh. La preséncia d’un cap regional o local (aquò se debanava pas amb los romans) empachava los paisans de practicar mai l’òci e trabalhar mens ( caracteristica de l’epòca antiga). Caliá ara produire mai, luchar mai contra la natura e far mai ric al nòble de la region o als monges del monastèri.

E la direccion sociala serà devesida. Al començament del sègle V d’evesques e jutges seràn encara de romans del còp que l’armada e los guerrièrs seràn sonque barbars. Amb lo temps aquela diferéncia serà mendre e romans e barbars s’amassaràn per assajar de veire cossí pòdon venir mai rics e explotar mai la societat mediterranèa, tan diferenta de la societat dels barbars.