LA SOCIETAT DELS BARBARS (3)

CAM.- L’explotacion agrària granda aviá de besonh fòrça trabalhaires. Lo nomenat Fundus, ja conegut pendent lo bas empèri roman, e qu’èra una explotacion barrejada e s’espandiguèt plan aperaquí la fin del sègle V. Pasmens es pas conegut lo sieu foncionament. I aviá una colhita realizada per d’esclaus mas tanben èran nomenadas aital las tèrras dels colons liures. L’esclavatge, malgrat la casuda politica de Roma, totun, contunhèt plan.

Per ansin, òm pòt arribar a dire que l’esclavatge s’espandiguèt encara mai pr’amor que de vilas e vilatges demoravan isolats pr’amor d ela guèrra. A Ispània, per exemple, encara en l’an 681 un de cada dètz esclaus devia far lo servici militar segon la lei visigòta. Dins una explotacion agrària tamben i avián de trabalhadors pagats e d’obrièrs liures, al costat dels esclaus.

Lo paisan liure amb de tèrras pagava aperaquí lo 10% de la colhita a mai de l’obligacion de trabalhar pel propietari quand èra de besonh. Es sustot als territòris francs que calguèt trabalhar mai encara divèrses jorns l’an e la condicion juridica dels òmes liures serà mai e mai marrida.

Una agricultura de subsisténcia

Aquela agricultura de subsisténcia èra insufisenta per totes. La tèrra trabalhada èra susvelhada per un òme (villicus) que seguissiá, totun, la lei locala. A de luòcs coma Ispània lo solet metòde per ne fugir èra venir raubaire e se n’anar al bòsc. E los nous proprietaris barbars los secutèron pas gaire, car preferissián aver una bona situacion sociala amb de patz collectiva que crear mai de problèmas encara.

De ceorls saxons, d’abrimanni lombards e de frilingen francs seràn de guerrièrs liures qu’aprés la conquista vendràn de paisans liures. La majoritat recebràn de tèrras amb una extension d’entre 30 e 100 ectaras per guerrièr. Pr’amor d’açò la proprietat vendrà pus pichona. La mejana per subreviure plan per una familha amb dos buòus èra aperaquí 50 ectaras (laguens la propietat i aviá l’ostal, o mas, de camps, de prats e tanben de bòsc).

D’un autre latz, de recents estudis arqueologics confirman que a l’antiga Gàllia la decadència de vilas e vilatges començat ja plan abans de la casuda imperiala, çò es al sègle III, quora comencèron las primièras atacas barbaras. La vila venguèt pus pichona (entre 6 e 25 ectaras) e fòrça d’aquestas bastiguèron un mur qu’abans existissiá pas. E los grands propietaris finiguèron per las abandonar. Lo comèrci tanben venguèt mai e mai local.

La preséncia d’un evesque dins una vila sovent ajudèt a la meteissa a subreviure. La glèisa serà la que contunharà lo govèrn municipal aprés la fugida dels romans. Seràn nomentats “defensor plebis” e pacharàn amb los barbars cossí finir l’ataca, cossí pagar d’impòstes, cossí devesir la tèrra e cossí far de murs al torn de la vila.

Lo nivèl global de la populacion que demorava dins de vilas tombèt plan segon la region (mai al nòrd qu’al sud). En de regions que pendent l’edat medievala puèi serián plan poderoses e nivèl social, comercial e militar (Occitània o Catalonha) lo ròtle de la vila, totun, poguèt resistir coma abans (a Ispània del nòrd e Gàllia del sud). En d’autras regions europèas encara, coma la Toscana, de vilas coma Florença (amb una populacion d’aperaquí 10 000 abitants) perdèron plan de populacion e d’un biais grèu aprés l’arribada dels barbars. Per ansin, aprés l’envasion lombarda del sègle II ja venguèron de pichons vilatges amb sonque qualcuns centenars d’abitants e pro e politicament dependentas de vilas màgers, coma Lucca…