LA CASUDA DE CONSTANTINÒBLE
Lo sègle XIIIen foguèt lo sègle de las crosadas. A mai de las diferentas crosadas que patiguèt lo Pròche Orient, la crosada contra Occitània e la posterior crosada (que malcapitèt) contra Catalonha, l’Empèri Bizantin tanben ne patiguèt una qu’entraïnariá que la vila de Constantinóble foguèsse pilhada e raubada durant tres jorns. Per ansin, la capitala de l’Empèri Roman d’Orient tombèt apuèi uèch sègles de contraròtle total de la region.
Mai d’un istorian certificariá que la causa (o melhor encara, una de las causas) ne foguèt l’incompreneson tre los estats latins europèus d’Occident e Bizanci: maugrat que dempuèi l’an 1082 los nomentats latins (de venecians, de genoveses, de catalans e encara d’autres) avián un barri entièr dins Constantinòble, la fisança tre bizantins e occidentals europèus venguèt de mai en mai pichona al long del sègle XIIen.
Los bizantins podián pas comprene lo sens d’una crosada e consideravan que se podiá defensar la fe mas pas conquistar e tuar en son nom. Mens encara que los prèstes auciguèssen de personas car “Dieu o voliá” (Deus vult). Per ansin, en 1171 los venecians, los darrièrs europèus occidentals que demoravan en la vila foguèron convidats de se n’anar.
Del costat occidental, lo papat considerava pas mai Bizanci coma de tèrras crestianas. Sonque los nòus estats latins d’Orient Pròche (la Pichona Armenia, Antioquia, Trípol e Chipre) o èran. E l’Empèri Bizantin venguèt una menaça estrategica e religiosa.
La crosada contra Bizanci
Aital, lo nòu papa Innocenci III (lo meteis papa qu’excomuniquèt un emperaire alemand, un rei anglés e qu’ordenèt començar la crosada contra d’occitans e apuèi d’egipcians) balhèt supòrt al predicament de Foulques e Neuilly car èra una crida solament religiosa. Un an e mièg après pus de 30.000 òmes, dirigits pels comtes de Flandes e Champanha èran premanits per conquistar Bizanci. Venècia ajudèt apuèi recebre 85.000 marcs d’argent. La crosada comencèt en junh de l’an 1202.
Lo filh de l’antic emperaire bizantin Isaac II, Alexis IV, confirmèt l’union religiosa amb Roma e d’ajuda militara contra los turcs se son paire podiá tornar al tròn. Los crosats arribèron a Constantinòble en junh de 1203, mas la populacion grèga aimèt brica sa arribada e Alexis fugiguèt a Tràcia apuèi èsser liberat Isaac II e confirmat tornarmai coma emperaire.
Un grop de flamencs abrandèt tot un barri de la vila car i aviá una sinagòga e la guèrra espetèt tre bizantins e crosats. Lo 13 de junh de 1204 la vila de Constantinòble tombava pr’amor de l’ajuda de la flòta veneciana. Los crosats pilhèron la vila pendent 3 jorns.
Apuèi, desseparèron l’empèri en de pichons estats feudals: Venècia recebèt un quatren de totas las tèrras; Creta, Eubea e las illas jonicas e egeas. Lo nòu emperaire latin, Baldoin, un autre quatren. Bonifaci de Montferrato Tessalonica, amb Atenas e Morea. L’emperaire bizantin legitim, Isaac II, fugiguèt a Nicea e los bizantins poguèren pas tornar conquerir Constantinòble fins l’an 1261.
La resulta ne foguèt una Euròpa orientala crestiana mai flaca militarament, que poguèt pas arrestar l’enemic turc apuèi. Al sègle XIVen ja èran los senhors de la region apuèi una crosada contra Bizanci, que se passèt pendent lo Sègle de las Crosadas.
