LA CONQUISTA CATALANA DE SARDENHA (1323-1326)

CAM.- L’illa de Sardenha foguèt pendent fòrça annadas un territòri plan desirat per mai d’una poténcia mediterranèa medievala. La rason basica èran los sieus pòrts e la sieuna situacion tras qu’estrategica : èra clau dins la celèbra « rota de las illas », que restacava los pòrts mai importants de l’occident europèu amb Africa. En mai d’aquò, se òm possedissiá Sardenha, tanben podiá contrarotlar plusors resorças economicas plan importantas.

Demest aquelas i avián de minas d’argent, de sitis d’extraccion de coralh, de sal e tanben una produccion estonanta de grana. Quora en 1295 foguèt signada la patz d’Anagni, lo rei catalan Jacme IInd recebèt del papat las illas de Sardenha e Corsega. Totun, una causa èra n’aver la soberaneïtat e una autra la contrarotlar d’efièch.

Per ansin, e malgrat que Jacme IInd, comte de Barcelona e rei d’Aragon e València, jurèt coma senhor de l’illa de Sardenha en abril de 1297, demorarián encara gaireben 23 ans a l’ora de contrarotlar los sieus dreches d’un biais real. Mas quand volguèt aquò far, una flòta catalana desbarquèt en 1323 en Sardenha e comencèt lo sètge de la vila d’Esglésies e tanben lo pòrt e vilatge occidental de Càller. Aqueste darrièr èra la vila pus importanta contrarotlada pels pisans, senhors de l’illa, e doncas, dempuèi aquel moment, comencèt una guèrra entre Aragon e Pisa primièr e Gènoa puèi, que durariá decadas.

De guèrra amb Pisa

La guèrra entre Aragon e Pisa e Gènoa gaireben demorèt dos sègles. La primièra part demorèt pas gaire car, en junh de 1324 la vila de Càller poguèt pas pus resistir après dos ans de sètge : lo govèrn de la vila decidiguèt dubrir las sieunas pòrtas a l’infantariá catalana e la guèrra amb Pisa demorèt finida pendent un temps. Mas los pisans, abans de se n’anar, aconselhèron los abitants de l’illa d’aubesir pas lo nòu govèrn catalan ; la volontat èra tornar a Sardenha e la liberar tornarmai dels nòus conquistadors.

Pas gaire après, en 1326, lo nòrd de l’illa se revoltèt contra los catalans ; cada còp qu’èra conquistada una vila o territòri nòu, de nòbles catalans e aragoneses recebián las melhors tèrras e començavan a las explotar en tot seguir un dur sistèma feudal. Los sardes èran brica contents amb las nòvas condicions de l’illa –per rapòrt al contraròtle pus leugièr dels pisans – e declarèron lo nòrd de l’illa territòri liure. La lucha de l’armada catalana enviada pel comte de Barcelona e rei d’Aragon demorariá sens fin fins al començament de la segonda guèrra dubèrta entre Aragon e Gènoa, començada en 1330.

Se la primièra guèrra entre Pisa e Aragon èra estada mai o mens aisida pr’amor del succés a l’ora de començar de sètges sus las principalas vilas de Sardenha e puèi una rapida conquista e contraròtle de las pus importantas ressorças economicas, la nòva guèrra qu’ara començava demorariá gaireben quaranta annadas.

D’efièch, la culhita de grana e de blat de Sardenha èra venguda basica. Sens aquela grana i podiá aver de fam e Gènoa e Aragon avián la volontat de luchar fins a la fin per aquelas e d’autras resòrças. E pr’açò los catalans comencèron per la vila de l’Alguer, ont uèi òm i parla encara catalan…