LA CONQUISTA DE SARDENHA (1330-1336)
CAM.- Pendent la fin de mai de 1323 una flòta catalana daissava endarrièr lo pòrt catalan de Port Fangós. Mens de doas setmanas après, lo prince reial d’Aragon, Anfós, desbarcava al sud de Sardenha, en Palma de Solç, per conquistar l’illa entièra. Totun, de vilas e vilatges de l’illa barrèron las sieunas pòrtas als catalans e calguèt començar lo sètge de qualcunas d’aquelas se òm voliá ganhar la conquista de Sardenha. Per ansin, comencèron los sètges d’Esglésies e Càller. Que dubririán pas las sieunas pòrtas fins a genièr de 1324.
Sardenha èra estada una colonia de la vila italiana de Pisa dempuèi fasiá sègles. Pisa volguèt pas aubesir lo papa – qu’aviá balhat l’illa als catalans en 1295- e declarèt la guèrra al comte de Barcelona Jacme IInd. Calguèt enviar una nòva flòta pus fòrta a l’illa per poder la conquistar plan. E tanben una màger armada.
Après conquistar Esglésies, al sud-oèst de l’illa, e Càller, tot lo sud de Sardenha demorèt jos soberaneïtat reala catalana. Mas los pisans decidiguèron contunhar la lucha per tèrra e mar e foguèt pas fins a la fin de 1325 que, desfachats, se n’anèron de Sardenha sens abans demanar la revòlta a la noblesa locala.
Per ansin, lo 28 de febrièr de 1324 l’armada catalana desfachèt los pisans en la batalha de Lucocisterna. Puèi contunhèt vèrs l’oèst de Sardenha e conquistèt las vilas de Quirra, Hullastre, La Fava e Pedresc, al nòrd. Arribèt fins a la vila septentrionala de Sàsser, mas alavetz lo Jutge d’Arborèa – que contrarotlava d’efièch lo govèrn local de la region – declarèt una sòrta d’independéncia al territòri del meteis nom. La region seriá pas pus pisana mas tanpauc catalana.
De nòvas revòltas
Lèu sonque lo nòrd de Sardenha demorèt amic e aliat dels pisans. Lo territòri que i aviá al torn de la vila septentrionala de Sàsser se revoltèt dos còps contra los catalans ; en 1326 e 1329. La lucha foguèt feroça e, a la fin, los catalans decidiguèron d’i menar una nòva majoritat d’abitants catalans e aver aital una nòva populacion catalan fisèla.
Mai al sud, la flòta pisana, una de las pus importantas del Mediterranèu, aviá barrat la mar al comèrci catalan. E calguèt encara una victòria navala estonanta en desembre de 1325 – lo jorn de Nadal – per assegurar la fin reala de la guèrra amb Pisa.
Pas gaire après començariá una nòva guèrra entre Aragon e una autra vila italiana pr’amor de Sardenha. En 1330 Gènoa declarèt la guèrra als catalans e aragoneses e en julhèt de 1332 una flòta de 45 galeras amb Antonio de Grimaldi coma almiral sortiguèt de Gènoa per atacar los catalans.
La còsta catalana e malhorquina foguèt durament atacada pels genoeses. Mas èra sonque una contrataca genoesa pr’amor qu’una flòta catalana de 40 galeras aviá sortit de Cotlliure en julhèt de l’an anterior per atacar Monaco, Menton, Savona, Gèna e Portovenere. La campanha demorèt fins que la flòta catalana arribèt a la vila de Càller, en Sardenha.
Gènoa acceptava brica la preséncia catalana en l’illa e provoquèt una guèrra de piratariá al torn de Sicília, tanben catalana. La patz demorariá annadas (1336) mas quora arribèt, lo contraròtle real de l’illa de Sardenha encara èra pas real pels catalans e, benlèu, o seriá pas fins a fòrça ans pus tard, en 1386.
