LA GESTION DEL MONARCA PÈIRE LO CATOLIC

Francesc Sangar.- Del rei Pèire lo Catolic d’Aragon totjorn totes parlan de la siá tragica fin a la batalha de Murèth. Mas es pas explicada abitualament la siá gestion de govèrn abans de la fatala data de 1213. Succediguèt al sieu paire, lo rei Anfós, l’an 1196, amb vint ans d’edat. Aviá partejat abans amb la siá maire, Sança de Castelha, una regença amb fòrça afrontaments entre ambedós pel contraròtle del poder.

L’an 1204 maridèt amb Maria de Montpelhièr, en un matrimòni basat en l’interès. La siá molhèr possedissiá un dels fèus mai rics e poderoses d’aquela epòca, e permetiá aumentar l’influéncia de la Corona d’Aragon als territòris occitans. Mas lo rei Pèire considerèt la possibilitat de cambiar de femna e se maridar pel segond còp, après recebre l’anullacion del sieu primièr matrimòni amb Maria. L’escuelhuda èra Maria de Montferrat, teorica reina de Jerusalèm.

Mas la planificacion venguèt pas realitat, davant la negativa del Papa Innocenci IIIn a acceptar aquela anullacion, lo meteis Papa qu’aviá coronat Pèire coma rei d’Aragon a Roma dos ans abans. Aquela coronacion davant lo Papat autrejava fòrça legitimitat als monarcas davant los sieus vassalhs e tanben davant los autres reis. Mas la volontat d’aténher aquel segond matrimòni prejudicièt las relacions entre la monarquia aragonesa e Roma (e naturalament amb la Glèisa Catolica dels sieus estats).

Una moneda amb mens de valor

En lo domeni economic, la siá gestion foguèt fòrça polemica. Jos lo sieu reinatge, la moneda patiguèt de divèrses còps procèsses de reduccion de valor e de substitucion, çò que provocava inestabilitat financièra e abséncia de credibilitat en las finanças del reialme, del temps que lo pòble patissiá una plan nauta inflacion. Per la mantenença de las despensas de la monarquia (sustot al torn de la guèrra), se produsiguèt tanben una constanta elevacion de la talha.

La siá passion per las femnas èra tanben una rason que prejudiciava la siá foncion de govèrn, pr’amor que, en qualqu‘unas escasenças, abandonava las questions de govèrn per perseguir qualqu‘una femna. Lo sieu meteis filh, lo futur rei Jacme Ir lo Conquistaire, nomentèt al sieu paire a la siá cronica “Llibre dels feyts” amb l’expression “aymador de fembres”. E es estat abitualament comentada la rumor que la nuèch d’abans de la tragedia de Murèth aviá dormit amb una dama (e mai se segurament dormir foguèt pas l’activitat que faguèron mai). E pr’açò èra plan fatigat pendent la batalha, çò qu’auriá provocat a siá mòrt en combat.

Tanben l’istoriografia posteriora destacava la siá pauca abiletat coma negociador. E qu’abitualament davant cèrts conflictes mostrava un caractèr excessivament impulsiu. Mas desbrembam pas qu’abans de la batalha de Murèth ensagèt sens resultat positiu una mediacion del Papat amb l’armada crosada.

E que lo jorn d’abans de la batalha, ensagèt d‘aténher tanben sens succès un acòrdi amb lo capitani de las tropas crosadas, Simon de Montfort, per evitar l’afrontament. Dins del pacte, lo rei Pèire ofrissiá a Montfort la patz e que lo sieu filh Jacme se maridèsse amb una filha del capitani crosat. Aital, la gestion del rei Pèire lo Catolic d’Aragon e comte de Barcelona aguèt de capítols positius, mas tanben qualcuns negatius.