LO FONDATOR DE NOVGOROD
Novgorod foguèt una de las poténcias màgers de l’Eurpòpa, medievala orientala. La lista de princes de Novgorod es longa e demòra del sègle VIII fins al sègle XIV, malgrat que dempuèi l’an 1230 l’estat novgorodian venguèt tanben una republica. Un dels personatges mai escurs d’aquela epòca es lo prince Rurik, pr’amor que los faches reals se mesclan sovent amb la legenda. Rurik foguèt prince de Novgorod tre los ans 862 e 879. La tradicion afirma que foguèt una dirigent varangian (de vikings que se n’anèron a çò qu’uèi es Russia e Ucraïna) que foguèt convidat a èsser lo cap de l’estat novgorodian. Segon la Crònica Primièra Rurik balhèt lo tron al sieu familhal Oleg abans de morir.
Fins als tempses modèrns Rurik es estat considerat coma lo fondator de la dinastia de Rurik de Novgorod que subrevisquèt, puèi, al Rus de Kiev, e mai tard encara al reialme de Russia. La Cronica Primièra, escricha per Nestor en 1113, ditz que divèrsas tribús finesas e eslavas de l’est, dont los chuds, los eslovèns, los kriviches, los merians e los ves, desfachèron los varangians e los butèron fins a la mar en tot se negar a pagar cap talha. E causiguèron un govèrn pròpri.
Puèi demanèron als varangians e a Rurik de venir lo dirigent d’aquel nòu estat, pr’amor del caos sens fins que i aviá a la region. Rurik e los sieus fraires Sineus e Truvor, a mai de fòrça autres varangians, acceptèron, e se n’anèron a viure e Novgorod. La meteissa cronica confirma que Rurik apertenguèt a la tribú varangiana dels rus. Uèi es estat confirmat que los rus avián una origina escandinava, mai que mai suedesa.
Los òmes que reman
”Uèi es conegut que la paraula rus es nordic ancian e que vòl dire “los òmes que reman” e que lor origina geografica seriá la còsta suedesa de Roslagen. Cossí que siá, la cronica ditz que Sineus demorèt a Beloozero, e Truvor a Izborsk. Pas gaire aprés la sieuna arribada, ambedós moriguèron e Rurik venguèt lo sol cap de tota la region, que s’espandiguèt encara mai pel nòrd de Russia. Rurik tanben envièt a Askold e Dir a Constantinòpla e pel camin ataquèron Kiev en l’an 860.
Segon la copia de la Cronica Primièra de 1377, Rurik fondèt Novgorod (Vila Nòva). Pasmens, lo Codèx Ipatian soslinha que Rurik demorèt primièr prèp del lac Ladoga abans de fondar Novgorod, un fòrt pas luenhan del flume Volkhov, ont demorariá fins a la sieuna mòrt en l’an 879.
Abans de morir, Rurik balhèt lo poder a Oleg e lo sieu filh Igor pr’amor qu’encara èra menor. Oleg se n’anèt a Kiev e conquistèt la vila, e fondèt lo Rus de Kiev, que seriá puèi gobernat pels sieus successors fins a l’envasion mongòla de 1240. Totun, lo Codèx Ipatian sonque confirma que los princes de Novgorod foguèron Dir e Askold e puèi Oleg e Igor. Rurik, pasmens, donèt naissença a los rurikides, una dinastiá, que demorariá fins als Romanov. Tanben los Wisniowiecki poloneses e lituans medievals.
Lo nòm Rurik sembla qu’auriá coma origina lo nòm nordic Hrœrekr. Segon divèrses cronicaires francs, Rorik de Dorestad seriá estat lo prince del reialme danés de Hedeby. E poiriá èsser estat lo nebot del rei Harald Klak, que recebèt de tèrras de l’emperaire carolingi Loís I en Frisa. Puèi, auriá conquistat Dorestad en 850, Hedeby en 857, e encara Bremen, que foguèt sacat en 859. Loís I venguèt coleric e li raubèt tornamai totas las sieunas tèrras en 860. Puèi Rorik dessapareis de l’istòria medievala occidentala. Segon de fònts russas actualas seriá arribat a Novgorod en 862.
Malgrat que divèrsas fònts escrichas carolingianas afirman qu’en 883 Rurik ja èra mòrt, la Cronica Primièra confirma que la sieuna mòrt se debanèt abans, en 879. Cossí que siá Novgorod venguèt crestiana ja dempuèi l’an 867. Uèi la discussion istorica encara contunha, pr’amor qu’identificar lo Rurik novgorodian amb lo Rorik de Frisa foguèt confirmat pels istorians Boris Rybakov e Anatoly H. Kirpichnikov en la decada de 1950. Totun, Uèi i a fòrça cercaires que i son brica d’acòrd.
