VAJK, FONDATOR D’ONGRIA
Michal Cukan.- La desfacha dels cavalièrs ongreses en Lech, pendent l’an 955, finiguèt lors expedicions en territòri germanic. Las tribús de las estèpas qu’arribèron pendent la fin del sègle IX al Basin Carpatic consolidèron lor nòu territòri ont atanben i demorava fòrça populacion eslava. La convivéncia entre d’eslaus e de magiars entraïnèt la naissença d’una cultura arqueologica nòva, nomentada coma la cultura locala de Bijelo Brdo.
La majoritat dels eslaus panonians comencèt se mesclar amb los conquistaires ongreses del temps que dins las montanhas carpaticas, mai que mai al nòrd, I aguèt pas gaire contacte amb la populacion eslava dins un procès nòu d’etnogenesi dels ongreses de l’epòca. Aquela seriá la basa de la futura nacion eslovaca que, apuèi la fin de la Granda Moràvia demorèt jos contraròtle ongrés. Mai enlà dels Carpats, los pichons comtats de Boèmia e Polonia ganhavan pus protagonisme politic en tot reforçar lor union sociala e politica amb l’Empèri Germanic.
La situacion dels ongreses pendent la segonda part del sègle X venguèt fòrça complèxa – una amassada de tribús nomadas que cercavan d’aur al centre e oèst europèu e que venguèron un nòu reialme en solament doas generacions-. E tot aquò mercés al fondator del reialme d’Ongria, Vajk, filh de Geza, lo prince de la dinastia dels Arpads, que dintrèt dins l’istòria coma Sant Esteve. Lo sieu nom original Vajk es d’origina truca e vòl dire eròi.
Una data de naissença desconeguda
Lo sieu nòu nom venguèt atal abans de l’an 1000 pr’amor que se faguèt crestian gràcias a Sant Adalbèrt, evesque de Praga e tras que celèbre missionari d’Euròpa centrala. La ceremònia se passèt en Esztzergom, prèp del Danubi e que venguèt la localitat pus importanta dels ongreses (e lèu atanben una diocèsi amb lo quite nom qu’enviariá mai d’un missionari a l’airal per far de nòus crestians). La data drecha de la conversion de Vajk es pas encara coneguda pr’amor que i a mai d’una fònt contradictòria. La sieuna data de naissença tanpauc es coneguda mas se pensa que poguèt èsser en l’an 975.
L’òbra principala de Sant Esteve foguèt ajudar en la consolidacion de la dinastia dels Arpads quora pendent d’aperaquí l’an 1000 i aguèt una guèrra contra los pagans ongreses qu’avián coma cap un oncle de Sant Esteve e que voliá èsser lo nòu cap dels ongreses pr’amor qu’aquestes causisián lor cap segon l’edat e pas segon lor drech dinastic. Pr’amor qu’ajudèt defensar la religion de Crist, Sant ESteve venguèt lo nòu rei dels ongreses segon confirmacion papala en l’an 1001.
De mai, capitèt de contrarotlar encara de manièra pus dirècta los ducats e d’autres territòris que la familha dels arpats contrarotlava. Tanben conquistèt, fin finala, Eslovàquia, après decadas de lucha armada contra de boemians e de poloneses. Pr’amor que reüssiguèt dins sa lucha contra los pagans, foguèt ajudat per de cavalièrs d’origina germanica. Lo pus celèbre d’aqueles foguèron los fraires de Svabia- Hunt e Poznan – qu’aguèron fòrça tèrras dins l’Eslovàquia de uèi lo jorn. Foguèt tanben ailà ont lors descendents fondèron mai d’una vila importanta d’aquel país.
Aquel reialme d’Ongria aguèt encara d’influéncias occidentalas tanben mercés a la femna de Sant Esteve, Gisela de Babaria. Sant Esteve foguèt canonizat en 1083 solament 45 annadas apuèi la sieuna mòrt, en 1038. Amb el, Ongria demorèt per totjorn dins la mapa europèa coma un estat crestian reconegut per totes.
Sant Esteve pòt èsser considerat, de segur, coma la figura mai importanta de l’Edat Mejana en Ongria, fondator d’aquel estat, òc, mas es atanben plan aimat en Eslovàquia pr’amor que foguèt simbòl de convivéncia entre divèrsas nacions que volián bastir un reialme que, malgrat qu’aviá lo nom de magiar, èra mai una entitat multietnica, amb un caractèr eslau plan marcat en divèrsa regions.
Malurosament, Sant Esteve moriguèt sens crear cap dinastia e son filh unic Emeric tanben moriguèt en 1031 pendent un jorn de caça. Per ansin, Sant Esteve causiguèt Pèire coma proplèu rei, filh de la sieuna sòrre, e qu’aviá un nom desconegut per totes; èra lo dux de Venècia, Otto Orseolo. Atal comencèt una nva estapa positiva dins las relacions italianas e ongresas que balhèron un caractèr encara pus occidental al nòu estat d’Ongria.
