UN PAPA OCCITAN, SILVÈSTRE II

Francesc Sangar.- Silvèstre II foguèt un dels papas mai importants de l’Edat Mejana, malgrat que son pontificat foguèt fòrça brèu, solament tres ans, mas la circonstància de viure lo cambiament de millenni e son projècte ambiciós de crear un “empèri crestian” convertiguèt la siá figura en una de las mai destacadas de l’istòria de la Glèisa catolica.

Nasquèt amb lo nom de Gerbèrt d’Orlhac a mitats del sègle Xen a Auvèrnhe e dintrèt l’an 963 al monastèri de Sant Guerau d’Orlhac coma monge benedictin, ont fòrça lèu comencèt a demostrar un interès per la coneissença e una granda intelligéncia.

L’an 967 visitèt lo comtat de Barcelona e la Còrt del comte Borrelh II, e pendent d’ans visquèt al monastèri de Ripolh per completar la siá formacion intellectuala e culturala. Fòrça savis europèus viatjavan a la Peninsula Iberica per conéisser las descobèrtas scientificas e filosoficas musulmanas, sustot de matematicas e astronomia, fòrça mai anonciadas que las europèas.

Mercés a la siá granda coneissença, qualques còrts demandèron lors servicis per ensenhar als joves princes eretièrs, coma los filhs d’Uc Capet, rei de França e, sustot, la siá residéncia a la Còrt d’Oton III, futur emperaire alemand dempuèi l’an 980, que cambiariá la siá vida.

Après èsser arquevesque de Rems e de Ravena, foguèt escuelhut en una data tan significativa coma l’an 999, nòu Papa de la Glèisa catolica, concrètament lo numèro 139 e en substituissent Gregòri V. Qualques cresents crestians pensavan que l’an 1000 arribariá la fin del mond, en interpretant literalament qualques fragments del libre biblic de l’Apocalipsi. Mas sembla que las paurs del millenarisme afectèron solament un redusit percentatge de la populacion. La pròva es evidenta pr’amor que la meteissa Glèisa catolica contunhèt de nomenar d’avesques e Papa l’an 999 (un fach absurd se lo mond èra prèste de s’acabar) e los pageses contunhèron de semiar de culhitas, que teoricament pas reculhirián jamai se lo mond s’acabava.

Pendent lo sieu Pontificat, Silvèstre II se prepausèt retornar a la vila de Roma la capitalitat e lo prestigi dins del mond crestian. La vila gaudissiá pas de l’esplendor de l’epòca imperiala, mas se recuperava aquela posicion, lo Papat gaudiriá tanben d’aquel prestigi per residir a Roma. En aquela intencion, comptava amb l’ajuda de l’emperaire del Sant Empèri Roman Germanic, Oton III, que tanben s’èra establit a la vila, e amb qui partejavan un meteis projècte d’un empèri crestian unificat, la “Renovatio Imperii”, dempuèi los tempses quand Gerbèrt èra professor a la còrt germanica.

En aquel projècte, totes los poders territorials avián d’èsser someses a l’emperaire e al Papa, que formarián una union politica e religiosa. Oton III soniava amb l’eficacitat e l’unitat de l’Empèri que Carlemanh aviá creat dins lo sègle anterior e Silvèstre II pensava a l’esplendor de la Glèisa Orientala de Bizanci. En cèrta manièra, remembravan l’union de l’emperaire Constantin I de Roma e lo Papa Silvèstre I, quand a començaments del sègle IV, configurèron l’estructura de la Glèisa catolica liura de persecucions e fòrça ligada al poder imperial.

Lo sòmi papal

Lo Papa Silvèstre II soniava amb una futura union politica e religiosa amb l’Empèri de Bizanci e l’expansion del cristianisme per las tèrras del nòrd e l’èst d’Euròpa. Jos son pontificat lo rei Esteve d’Ongria, se convertiguèt al cristianisme e foguèt coronat pel meteis Silvèstre II. Aquela union aviá d’aténher la patz entre los desparièrs pòbles crestians.

Los sieus sòmis venguèron pas realitat, e una revòlta l’an 1001 a Roma, obliguèt a fugir a Ravena a l’emperaire e lo Papa, que morissián pauc temps après. Concrètament, Silvèstre II moriguèt lo 12 de Mai de l’an 1002, après tornar a Roma.

Mas la siá òbra scientifica foguèt tanben fòrça importanta, e dessenhèt d’astrolabis, d’esfèras e d’esturments per comptar coma l’”Abac de Gerbèrt”, e d’espleches musicals. Foguèt atanben l’introductor a l’Euròpa Occidental dels “nombres arabis”, amb lo nombre zèro qu’èra desconegut pels pòbles crestians occidentals, e fòrça mai practics e qu’acabarián en s’impausant a las chifras romanas amb lo passatge dels sègles.

En latin publiquèt los libres teologics “Sus la sang e lo còrs de Crist” e “Sus la Racionalitat e l’usatge de la Rason”.

Posteriorament, s’expliquèron fòrça legendas sus la vida del Papa Silvèstre. S’afirmava que las siás amplas coneissenças se devián a un pacte qu’aviá mantengut amb lo diable, o que qualques unas de las siás idèas èran ereticas. Se sonava que donava culte coma divinitats al Catet e l’Ipotenusa, per la siá granda passion per la Geometria. Encara uèi existís la legenda qu’afirma que quand “suda” (es umit) lo cavòt, a la glèisa de Sant Joan del Letran, es prèpa la mòrta d’un Papa.

La personalitat de Silvèstre II, un Papa d’origina occitana, es una de las mai interessantas, e poiriá èsser considerat coma l’exemple del passatge de la Nauta Edat Mejana cap a la Bassa Edat Medievala.