SALADIN: LO GRAND GENERAL DE L’ISLAM
Francesc Sangar.- L’imatge del general musulman Saladin contunha de crear encara controvèrsia entre los istorians. Pel mond musulman, foguèt un general valent, generós, nòble, que retornèt la dignitat a l’Islam en contra de l’ocupacion crestiana de Palestina e d’autres territòris del Pròche Orient, encara que se reconeisson tanben d’errors en qualqu’unas expedicions. Pels crestians, foguèt un militar sauvatge e sanguinari que los expulsèt de Tèrra Santa. Mas fòrça crestians contemporanèus reconeguèron qu’èra un grand cavalièr e son objectiu d’utilizar en qualques escasenças la diplomacia e la negociacion abans que las armas.
Quand Saladin nasquèt, lo mond islamic èra dividit en divèrses reialmes, de còps afrontats entre eles meteisses. Nur-el-din, de la familha dels Zanguis, aviá creat amb lo sieu paire un estat al Pròche Orient, que mejançant d’armas e de luchas contra los pas cresents e aqueles que seguissián pas de manièra fisèla la fe musulmana, preteniá unificar nòvament lo mond musulman.
Saladin (Salh Al-Din) nasquèt a la vila de Tikrit l’an 1138, dins d’una familha d’origina curda consacrada a l’armada. Lo sieu paire èra lo governador de la region. Segon de cronicas musulmanas, la siá nautor èra redusida e semblava de còrs fragil, mas possedissiá una personalitat fòrça atrasenta e agradiua per aqueles que lo coneissián.
Fòrça jove, dintrèt a l’armada de Nur-el-din en la siá lucha contra lo reialme de la dinastia dels Fatimidas que dempuèi d’Egipte, contrarotlavan tot lo nòrd d’Africa. L’oncle de Saladin, Shirkuk, venguèt lo nòu governador d’Egipte, e quand moriguèt l’an 1169, Saladin ocupèt lo poder, amb la tòca de crear dins las tèrras egipcianas un pròpri estat.
L’an 1174 moriguèt Nur-el-din e lo sieu eretièr èra lo sieu filh d’onze ans. Lo prestigi qu’aviá atengut Saladin, après conquistar tot lo nòrd d’Africa, provoquèt que venguèsse lo tutor del jove. Dempuèi d’aquela posicion, inicièt la conquista de Mesopotamia e Siria. Mas la subta mòrt del jove, daissèt lo tròn sens de successor, e Saladin aprofechèt aquel void per se convertir definitivament en lo nòu grand governador amb lo nom de “Sultan de l’Islam e dels musulmans”.
Per evitar que la desunion poguèsse empedir lors plans, decidiguèt potenciar l’union mejançant l’omogeneizacion religiosa segon la branca sunnita. Aquela uniformizacion de la fe s’efectuava mejançant d’escòlas coranicas, qu’ensenhavan a la populacion. Atenguda teoricament aquela unitat, e per evitar de possibles atacas intèrnas contra son poder, Saladin aviá de besonh un nòu enemic comun, e los estats crestians de Palestina e Siria ocupèron aquela posicion.
Qualques rivals musulmans sieus criticavan que defendèsse la via diplomatica e negociadora tròp sovent, quand podiá derrotar definitivament lors enemics, o que la siá impaciencia produsissiá l’abandon de qualques operacions coma passèt posteriorament pendent lo sètge de la vila litorala de Tir.
L’ataca a una caravana
Après lo règne pacifista del rei Baudoïn IV de Jerusalèm, los afrontaments comencèron après l’ataca a una caravana musulmana efectuada pel nòble crestian Renaud de Chatillon l’an 1186. Gui de Lusinhan, nòu rei de Jerusalèm e partidari de la lucha contra los musulmans, decidiguèt d’atacar las armadas de Saladin, mas foguèt derrotat de manièra espectaclosa a la batalha de Hattin l’an 1187. Segurament aquela victòria foguèt la mai importanta de la vida militar de Saladin, e atenguèt que las siás tropas comencèsson una progressiua conquista de las vilas dels estats crestians, coma Tiberiades, Ascalon, Gaza… Fins al grand objectiu qu’èra la conquista de la vila santa de Jerusalem, après d’un brèu sètge de doas setmanas.
La conquista de Jerusalèm aviá donat a Saladin un grand prestigi, mas provoquèt simultanèament que los reialmes crestians europèus e la Glèisa convoquèsson una nòva Crosada, la tresena, per recuperar Tèrra Santa. Divèrses monarcas europèus decidiguèron dirigir eles meteisses las siás armadas contra Saladin, coma Frederic d’Alemanha, Felip August de França o Ricard Còr de Leon d’Anglatèrra. Mas per la mòrt subta de l’emperaire germanic e las malautiás del monarca francés, solament lo monarca anglés atenguèt s’afrontar vertadièrament amb Saladin e crear de problèmas al general musulman.
Après recuperar qualques vilas de la còsta, lo rei Ricard volguèt acordar un pacte amb Saladin, amb un matrimòni entre lo fraire del musulman e la sòr de l’anglés que serián los nòus monarcas de las vilas conquistadas per Ricard, mas lo matrimòni se formalizèt pas perque la siá sòr refusava se maridar amb un musulman. Ricard demandèt la sobeiranetat de Jerusalèm, mas Saladin acceptava solament la libertat de culte e pelegrinatge dels crestians dins la Vila Santa. Fin finala, totes dos monarcas acordèron una trèva per cinc ans.
Mas Saladin visquèt fòrça pauc temps aquela trèva. Unes meses après, l’an 1193, Saladin moriguèt a Damasc e començava la siá legenda, negativa per qualqu’uns de lors enemics, positiva per fòrça musulmans e tanben per fòrça crestians. Mentretant, los crestians atenherián pas jamai recuperar los Sants Luòcs, que demorarián en de mans musulmanas pendent de sègles.
