LOS PATARINS, LOS AUTRES ERETGES

Cam.- La glèisa dels bons òmes, tanben coneguda coma los eretges catars, foguèron pas la soleta comunautat de cresents europèus que volguèron pas acceptar las leis moralas de la glèisa catolica pendent l’epòca medievala. De movements classats coma eretics n’i aguèt d’autres, e sonque quand aqueles seràn mai coneguts pel public mejan se poirà comprenen melhor lo perqué de la dissidéncia catara e çò que demandavan. E, per ansin, poder interpretar se aquelas comunautats foguèron, o pas, ereticas. E aquò auriá d’èsser, quand parlam d’una epòca coma la medievala , una tòca importanta per l’istorian mas tanben per l’aimant de l’istòria.

Los patarins foguèron una autra comunautat europèa que se mostrèt d’acòrdi al sègle XIen amb çò predicava la glèisa oficiala. Lo movement patarin se debanèt, sustot, e maugrat qu’encara i a d’acusacions de personas qualificadas coma patarinas mai tard, durant la segonda mitat del sègle XIen al nòrd e centre de la peninsula italiana. L’origina dels patarins es uèi lo jorn clara: la vila de Milan. Totun, se sap pas cossí o  perqué se passèt la naissença ailà del patarisme.

Un movement libertari

1055 seriá la primièra data escricha que ne trobam referéncia. Lo movement, oficialament, durariá fins l’an 1101. E s’espandiguèt vèrs d’autras vilas coma Cremona, Plasença e encara se pòt arribar a dire que que i aguèron qualqu’unes cases a la vila de Florença.

Maugrat que i figuras clau dins lo movement patarin – que foguèron las que patiguèron las atacas fisicas dels enviats de la glèisa catolica, es pas s’enganar parlar d’un movement mai social que religiós (maugrat çò que disiá Roma) que voliá cambiar cèrtas costumas dels preires (coma la simonia) e que, per cercar d’aliats contra lo papat defensèron que l’emperaire alemand podiá causir los evesques e que n’aviá tot lo drech d’o far.

Aital, de relacions practicadas per una majoritat de nauts cargues eclesiastics, coma lo concubinat e la simonia, foguèron criticats de manièra prigonda per de preires qualificats de radicals, que demandavan al pòble (la vila de Milan a l’origina) de los defensar. Per o far cridavan a s’amassar en de luòcs publics, coma la plaça del Duomo. E aquò foguèt considerat per Roma e lo papa coma un perilhós acte politic que podiá tot o cambiar.

Los noms d’Arialdo e puèi Erlembaldo patiguèron, per malastre o benlèu volontat papala, lo puniment final. Mas los patarins contunhèron e lors idèas – se lo movement aguèsse capitat seriá vengut un movement coma lo de la Reforma del sègle XVIen – tanben. Foguèron considerats pels cresents ortodoxes de radicals, d’eretges que tot o volián destrusir. Cal remembrar que l’aristocracia e borgesia d’aquelas vilas italianas ne foguèt contrària des del començament del movement patarin.

Perseguits per tota la peninsula italiana, lors idèas arribèron, benlèu, a d’autras comunautats d’autras nacions , coma los bogomils o los catars, que comencèron a s’espandir lèu per de tèrras germanicas e aprés, occitanas e catalanas. E calguèron fòrça mòrts per arrestar son espandiment. Mas los patarins benlèu deurián èsser considerats mai coma de reformistas que non coma d’eretges, una acusacion facila que Roma e lo papat totjorn utilizèt a l’epòca medievala. A cadun sa pròpria interpretacion.